«Άι πνίξου…»

Δημήτρης Χριστόπουλος  - tvxs.gr


Γράφω αμήχανος. Ακόμη δεν ξέρουμε πόσoι είναι οι μετανάστες-θύματα του νέου ναυαγίου. Και, εξίσου ανησυχητικό, η ελληνική κοινή γνώμη αρχίζει να εθίζεται στην κοινοτοπία του θανάτου. Όπως μαθαίνει για τα παιδιά που πεθαίνουν από την πείνα στην Αφρική, τους νεκρούς από τις εκρήξεις στο Πακιστάν και το Ιράκ, τους  νεκρούς παντού εκεί όπου ο απρόσμενος θάνατος είναι κομμάτι της καθημερινότητας.  Εκεί που το δυστύχημα παύει να είναι είδηση.  


Η Ελλάδα πάει να μπει για τα καλά πλέον στον χάρτη των κρατών όπου ο θάνατος δεν εκπλήσσει.  Ξεθωριάζει σαν είδηση. Δεν θυμώνει. Δεν ανησυχεί. Δεν στενοχωρεί. Δεν κινητοποιεί. Ο θάνατος των μεταναστών, αυτός ο θάνατος, γίνεται ρουτίνα. Δεν χρειάζονται καν δολοφονίες, όπως είχε ζητήσει ο κ. Θανάσης Πλεύρης…  Η «φύση» κάνει από μόνη της τη δουλειά της, όταν οι ελληνικές αρχές με κάθε μέσο και κάθε κόστος επαναπροωθούν και σπρώχνουν τους ανθρώπους πίσω, με απόλυτη επίγνωση της επικινδυνότητας αυτής της πρακτικής. Αυτό,  νομικά, ονομάζεται ενδεχόμενος δόλος: «Η πρόθεση του δράστη όταν αυτός προβλέπει το ενδεχόμενο αποτέλεσμα της πράξης του, δεν το επιδιώκει αλλά το αποδέχεται ή ελπίζει απλώς ότι δε θα συμβεί»…  


Δεν ξέρω ακόμη, και ούτε είμαι βέβαιος αν τελικά θα μάθουμε τι έγινε ακριβώς στο Αιγαίο στην τελευταία τραγική ιστορία της Σάμου. Έχω φτάσει στο σημείο όμως να πιστεύω ότι δεν έχει  πλέον και τόση σημασία. Διότι όσο η συζήτηση περιορίζεται στις υποκειμενικές ποινικές ευθύνες στελεχών του Ελληνικού Λιμενικού, τόσο χάνουμε το κρίσιμο. Το δάσος. Και το δάσος εδώ είναι ότι συνειδητά η ελληνική πολιτεία, υπό την ανοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει πάρει τις αποφάσεις της σε σχέση με τους ανθρώπους αυτούς.

Εκθέτοντας τους ανθρώπους που έρχονται στον κίνδυνο πνιγμού, τους θέτουμε ενώπιον του διλήμματος αν αξίζει να το δοκιμάσουν. Αυτό μας το λένε πλέον με παρρησία αρμόδια χείλη. Είτε πρόκειται για το χάλι των κέντρων κράτησης είτε για την εξευτελιστική μεταχείριση από τις αστυνομικές αρχές είτε, τέλος, ακόμη πιο τρομακτικά και πειστικά, για τον  κίνδυνο να περάσεις το Αιγαίο με ένα παιδί αγκαλιά σε ένα σαπιοκάραβο στα μποφόρια, το μήνυμα είναι το ίδιο: «Μην το τολμήσεις. Δεν θα σου φταίμε εμείς, αν ζήσεις σε νέα κόλαση ή αν, απλώς, πνιγείς».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήθελε να φτιάξει στην Ελλάδα ένα «σταθμό πρώτων βοηθειών» για τους μετανάστες. Για τον λόγο αυτό τη χρηματοδοτεί. Σκοπός του σταθμού αυτού είναι να μην μπορούν οι άνθρωποι να περάσουν στο κυριλέ «ευρωπαϊκό νοσοκομείο» του Βορρά. Η Ελλάδα, με τη σειρά της,  δεν θέλει να γίνει σταθμός πρώτων βοηθειών, και για τον λόγο αυτό έχει μετατραπεί σε νεκροτομείο μεταναστών. Τόσο κυνικά. Σταδιακά, οι υπόλοιποι ευρωπαίοι εταίροι  πείθονται, με τα πολλά, ότι τελικώς εδώ δεν χωρατεύουμε. Και αρχίζουν  και υιοθετούν την ελληνική λογική του «όσο χειρότερα για τους μετανάστες, τόσο καλύτερα για εμάς». Διότι, σε τελευταία ανάλυση, και η Ε.Ε. που θέλει να εμφανίζει «πάνω απ’ όλα τον άνθρωπο» –τρομάρα της– μια χαρά βολεύεται με αυτή τη λογική. Αυτήν, εξάλλου, είχε υιοθετήσει σε διμερή συμφωνία ο Καντάφι με τον Μπερλουσκόνι πριν κάμποσα χρόνια: «Κρατήστε τους με κάθε κόστος μακριά από μας»…  

Θα εκδοθούν φυσικά ανακοινωθέντα για τον χαμό τόσων ανθρώπων στη Σάμο… Και την ερχόμενη φορά θα εκδοθούν… Και ξανά και ξανά. Όσο όμως συνηθίζουμε το «πνιγείτε!»  για τους μετανάστες τόσο γινόμαστε το φόντο αυτής της θλιβερής εικόνας. Απλώς, αυτό που δεν έχουμε καταλάβει ακόμη είναι ότι όσο εξοικειωνόμαστε με το κυριολεκτικό «πνίξου» στους ανθρώπους αυτούς, τόσο θα ανεχόμαστε και το μεταφορικό «άι πνίξου» σε μας. Το «άει πνίξου» ενός κράτους χωρίς καμία κοινωνική ευθύνη:  

Θέλεις να μορφωθείς;  Ευχαρίστως, αν τα καταφέρεις εσύ.

Θέλεις να γιατρευτείς; Ευχαρίστως, αν το αντέχει η τσέπη σου.

Θέλεις δουλειά ; Ευχαρίστως, ψάξε βρες.

Θέλεις να φύγεις; Πήγαινε όπου θέλεις.

Κοινώς: Άι πνίξου!

Όταν το «άι πνίξου» γίνεται κυριολεκτικός κανόνας για τη ζωή των μεταναστών και αποκαλυπτική μεταφορά για τις ζωές των λοιπών εξ ημών, τότε κάτι δεν πάει καθόλου καλά.   Δεν είναι απλώς ένα σχήμα λόγου. Είναι σχήμα ζωής.  


Αυτήν θέλουμε;