«Στρογγυλοκέφαλοι και Μυτεροκέφαλοι»

Ένα έργο του Μπρεχτ για το ρατσισμό

Πενήντα επτά χρόνια συμπληρώθηκαν στις 14 Αυγούστου από το θάνατο του Μπέρτολτ Μπρεχτ, του μεγάλου δραματουργού που άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στο θέατρο του 20ού αιώνα. Στο σπουδαίο αντιπολεμικό και αντιφασιστικό του έργο, στο οποίο έθετε επιτακτικά το ζήτημα της κοινωνικής και οικονομικής ισότητας, ο Μπρεχτ επίσης ασχολήθηκε με το θέμα του ρατσισμού, ιδίως σε ένα κείμενο λιγότερο γνωστό στο ελληνικό κοινό: το «Στρογγυλοκέφαλοι και Μυτεροκέφαλοι» – ή «Στρογγυλοκέφαλοι και Σουβλοκέφαλοι», όπως έχει μεταφραστεί (“Die Rundköpfe und die Spitzköpfe”).

Πρόκειται για ένα αλληγορικό έργο, το οποίο ο ίδιος ο συγγραφέας περιέγραφε ως «μια ιστορία φρίκης». Ο Μπρεχτ ξεκίνησε να το επεξεργάζεται το Νοέμβριο του 1932, εμπνευσμένος από το έργο του Σέξπιρ «Με το ίδιο μέτρο». Το έργο πήρε την τελική του μορφή το 1936 και δύο χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε στα γερμανικά.

Η πλοκή εξελίσσεται στην πλασματική χώρα Yahoo, που κατοικείται από ανθρώπους με στρογγυλά κεφάλια και ανθρώπους με μυτερά κεφάλια. O αντιβασιλέας της Yahoo επιχειρεί να αντιμετωπίσει την εξέγερση μιας ομάδας δυσαρεστημένων ακτημόνων, γνωστής ως «Η Ένωση του Δρεπανιού». Οι καλλιεργητές αρνούνται να πληρώσουν ενοίκιο για τη γη τους σε μια ομάδα πλούσιων γαιοκτημόνων που έχουν μεγάλη επιρροή στην κυβέρνηση, οι οποίοι αποκαλούνται συλλογικά οι «Πέντε Μεγάλοι». Για να καταστείλει το κίνημά τους, ο αντιβασιλέας απευθύνεται στον Angelo Iberin, ο οποίος στο έργο αντιπροσωπεύει τον Χίτλερ. Στη θέση της αντιπαράθεσης των αγροτών με τους γαιοκτήμονες, ο Iberin καλλιεργεί τη φυλετική αντιπαράθεση ανάμεσα στους Στρογγυλοκέφαλους και τους Μυτεροκέφαλους. Δημιουργώντας αυτό τον αντιπερισπασμό, η κυβέρνηση καταφέρνει να σταματήσει την Ένωση του Δρεπανιού.

Ο Iberin μοιάζει να πρεσβεύει πιστά τη ρατσιστική ηθική φιλοσοφία του, γεγονός που βελτιώνει την εικόνα του στα μάτια του λαού της χώρας. Ο λαός δεν τον βλέπει ως άνθρωπο που πηγαίνει με το μέρος των ισχυρών, αλλά ως κάποιον που συντάσσεται με μια ανώτερη δύναμη, η οποία συνδέεται με το σχήμα του κεφαλιού.

Στην πρεμιέρα της παράστασης, στο θέατρο Riddersalen της Κοπεγχάγης, ο Μπρεχτ λέγεται πως είδε κάποιους θεατές να γελούν και άλλους να κλαίνε με τις ίδιες ακριβώς σκηνές. «Και ικανοποιήθηκα και με τις δύο αντιδράσεις» φέρεται να είπε. Το έργο έγινε δεκτό με ανάμικτα συναισθήματα, προκαλώντας κύμα διαμαρτυριών από τις φασιστικές ομάδες της περιοχής.

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε όλο το έργο στα αγγλικά.

 

πηγή