Συνέντευξη στην Εύα Κουσιοπούλου, όπως αυτή μεταδόθηκε στην εκπομπή της "Η ζωή όπως μας αρέσει!" στον 958fm.
Κάναμε αυτήν τη ραδιοφωνική κουβέντα με το Γιάννη Αγγελάκα, ανάμεσα σε ηχογραφήσεις και συναυλίες σε πόλεις της Ελλάδας, με ένα νέο δίσκο καθ' οδόν και σε μια περίοδο που η "εσφαλμένη αίσθηση ασφάλειας", όπως την έλεγα από χρόνια, η φούσκα, στην οποία ζούσαμε οι περισσότεροι έχει τελειώσει. Με τα νέα κοινωνικά δεδομένα να επηρεάζουν τον ήχο και τους στίχους των τραγουδιών και με αφετηρία τη μουσική καταλήξαμε να μιλάμε για την πολιτική, την κρίση, την τέχνη και το κακόγουστο lifestyle της πόζας, στο οποίο είχε βυθιστεί η χώρα.
Βαριέμαι τις μεγάλες εισαγωγές και τη... αυτοψυχανάλυση των δημοσιογράφων/κριτικών κτλ στις συνεντεύξεις. Καλύτερα να αφήσω τον ίδιο να τα πει. Έχω όμως κάτι ακόμα να ομολογήσω: Αν το να βρεθεί ο χρόνος για να γίνει η συνέντευξη μας δυσκόλεψε, το δεύτερο και πιο δύσκολο ήταν τελικά... να επιλέξω ανάμεσα σε δεκάδες αγαπημένα τραγούδια. Γιατί είναι διαφορετικό να διαβάζεις κάτι από το να ακούς τη ροή της κουβέντας και τα κομμάτια που "έντυσαν" την κουβέντα μας, σε μια ωριαία εκπομπή, από τις Τρύπες και τις υπόλοιπες κυκλοφορίες του μέχρι σήμερα.
- Live στη Θεσσαλονίκη, στο Βlock33 στις 19 και 20 Απριλίου και καινούργιος δίσκος. Τι να περιμένουμε;
Γ.Α: ...ό, τι πρόκειται ν' ακούσουμε θα τ' ακούσουμε. Έχει τελειώσει ο δίσκος. Τώρα είμαστε στις τελικές μείξεις. Σε μερικές μέρες ολοκληρώνουμε τη διαδικασία. Νιώθουμε να αλαφραίνουμε λίγο, γιατί κλείσαμε ενάμιση χρόνο ηχογραφήσεων και τρέλας. Ηχογραφούσαμε κυρίως εδώ, μες στο σπίτι. Καλώς εχόντων των πραγμάτων γύρω στις 20 Απρίλη ή λίγο μετά θα κυκλοφορήσει ο νέος δίσκος.
- Να αναφέρουμε και τους μουσικούς συνοδοιπόρους- συνεργάτες;
Γ.Α: Είναι η κλασική παρέα που ήταν κι ο πυρήνας των ηχογραφήσεων του δίσκου. Ο Ντίνος Σαδίκης (μπαγλαμά), ο Τίτος Καργιωτάκης, ο Χρήστος Χαρμπίλας, ο Νίκος Βελιώτης. Κάποιες στιγμές ο Coti K κι ο Στάθης Αραμπατζής. Αλλάζαμε ρόλους. Ο καθένας έπαιζε ο,τι όργανο πίστευε εκείνη τη στιγμή ότι θα το παίξει καλύτερα. Ο τρόπος ηχογράφησης ήταν λίγο κλειστός. Ποιός θα παίξει κιθάρα; "Εγώ θα παίξω" έλεγε ο Ντίνος. Ο Τίτος έπαιξε πολλές ωραίες κιθάρες παρότι στις συναυλίες δε φαίνεται στο πάλκο. Είναι ο ηχολήπτης μας. Τέλος πάντων είναι ένας δίσκος ηχογραφημένος από μια παρέα, όπου ο καθένας παίζει ο,τι όργανο του κατέβει και στήσαμε έτσι μέσα σ' ενάμιση χρόνο αυτό το υλικό. Ένα νέο που το λέω τώρα για πρώτη φορά, εδώ στο ραδιόφωνο είναι ότι δε θα κυκλοφορήσει ως δίσκος, αλλά ως βιβλίο. Θα είναι ένα βιβλίο με κάποια κείμενα εκ των οποίων μερικά είναι οι στίχοι του δίσκου. Κι ο δίσκος θα είναι ένθετος μέσα στο βιβλίο.
- Διάβασα ότι ήθελες από καιρό να φτιάξεις μια σελίδα στο διαδίκτυο (από την εποχή των Τρυπών ακόμα). Τώρα έχετε μια σελίδα ωραία στημένη με όλες τις κυκλοφορίες της All Together Now. Είστε αυτόνομοι από τις δισκογραφικές, αλλά έχω την αίσθηση ότι αυτό έχει ένα βαρύ τίμημα...
Γ.Α: Έχει βαρύ τίμημα, γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο το να διαχειρίζεσαι μια εταιρία ανεξάρτητη και αυτόνομη, όπου όλα γίνονται, από την αρχή μέχρι το τέλος, από μια παρέα δύο-τριών ανθρώπων. στις δημόσιες σχέσεις δεν κάνουμε σχεδόν τίποτα. Τρέχουμε για να παράγουμε, να ηχογραφήσουμε, να κάνουμε συμφωνίες, να κάνουμε τη διανομή. Όλο αυτό το πράγμα που κάποτε το' κάναν άλλοι τώρα το κάνουμε μόνοι μας. Υπάρχει ένα τίμημα σ' αυτό, αλλά υπάρχει και βαθιά ικανοποίηση της αυτονομίας, της πειρατείας, του αυτοσεβασμού. Ό,τι το υλικό μας ανήκει πλέον, τα μάστερ είναι δικά μας.
Ό,τι έχω ηχογραφήσει από τις Τρύπες και μετά δεν ανήκει σε καμιά εταιρία. Ανήκει σε μένα. Αυτό με γεμίζει ευχαρίστηση και περηφάνια, αν θέλεις, κι αυτοσεβασμό. Για πρώτη φορά ίσως. Είμαστε τόσες δεκαετίες στη μουσική. Κάνω λίγο κουράγιο για τα υπόλοιπα που έχουν μια ταλαιπωρία. Είναι πράματα που δεν είχα διανοηθεί πως θα χρειαστεί να τα κάνω και δυστυχώς τώρα πρέπει να τα κάνω και αυτά. Αν θέλω να είμαι αυτόνομος κι όλα τα επακόλουθα που λέμε.
- Τραβάτε τη "γελαστή ανηφόρα"... όπως στο τραγούδι.
Γ.Α: Από τέτοιες εμπειρίες έχει βγει αυτός ο στίχος.
- Αν υπάρχει ακόμη ο όρος "μουσική βιομηχανία" πώς φαντάζεσαι το μέλλον της; Με την AllTogetherΝοw βγάζετε πράματα που σας αρέσουν; Ξέρω ότι και παλιότερα έχεις κάνει πιο ανεξάρτητες παραγωγές, πολύ πιο ανεξάρτητες για την εποχή τους (βλ. Lost Bodies). Υπάρχει μέλλον;
Γ.Α: Υπάρχει μια διαφορά! Στην ερώτησή σου υπάρχει ένας εφιαλτικός όρος που τον ακούω εδώ και δεκαετίες: η "μουσική βιομηχανία" είναι για μένα ένας όρος αντιμουσικός τελείως. Γιατί η λέξη "βιομηχανία" είναι συνδεδεμένη με κάθετη παραγωγή, με μηχανικότητα περισσότερο παρά με φαντασία ή με ανθρωπιά. Εν πάση περιπτώσει αυτού του είδους η "μουσική βιομηχανία" έχει κατά κάποιον τρόπο καταλυθεί στην Ελλάδα αυτήν την εποχή. Κι αυτό μου αρέσει! Στην αναμπουμπούλα χαίρεται ο λύκος, που λένε.
Για μας το να έχουμε την εταιρία μας και να κάνουμε παραγωγές, να έχουμε το site της Alltogethernow, να δηλώνουμε τις θέσεις μας, να μιλάμε και να έχουμε έναν λόγο πιο κοινωνικό, πιο πολιτικό, και συγχρόνως να δίνουμε κατευθείαν στους ακροατές τα προϊόντα χωρίς ενδιάμεσους... ε, αυτό έχει μια γοητεία και μόνο "μουσική βιομηχανία" δεν είναι.
Είναι κατά κάποιον τρόπο μια πειρατεία, για όσο ακόμα το internet μας δίνει αυτή τη δυνατότητα, γιατί έχω τη γνώμη, όπως όλοι μας, ότι κάποια στιγμή θα το ελέγξουν κι αυτό. Εν πάση περιπτώσει κάθε εποχή δουλεύουμε με τον τρόπο που μπορούμε. Αυτή η εποχή που είναι λίγο χαοτική και εποχή αταξίας γενικά για τη χώρα, εμάς μας δίνει μια καλή ατμόσφαιρα να κάνουμε αυτά που θέλουμε και να τα δημοσιοποιούμε κατευθείαν. Έχουμε κάνει κάποιες παραγωγές τώρα και παλιότερα. Φέτος έχουμε κυκλοφορήσει και την παραγωγή με το Βελιώτη και το Ψαρογιώργη "Όσο κι αν δέρνει ο άνεμος". Ήταν απωθημένο μου να κάνω κάτι με την κρητική μουσική. Προηγήθηκε η παραγωγή με τον Ψαραντώνη "Να 'χεν η θάλασσα βουνά" και τέλος πάντων ό,τι μας κατεβαίνει κι ό,τι μπορούμε το κάνουμε . Έχουμε δικό μας στούντιο, δεν εξαρτιόμαστε πια...
Βέβαια, όλη αυτή η ιστορία στηρίζεται στην αυτοθυσία των ανθρώπων και των συνεργατών, γιατί οι εποχές είναι δύσκολες για τη δισκογραφία. Δεν υπάρχει περίπτωση να κερδίσει άνθρωπος ασχολούμενος αυτή τη στιγμή με την παραγωγή cd ή δίσκων. Αλλά δεν υπήρξε κι άλλος δρόμος. Αυτός είναι ο δρόμος μας και χαιρόμαστε...
- Χωρίς να ακουστώ μηδενίστρια ή σκοτεινή έχω την αίσθηση ότι... όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν. Κάποιοι έλεγαν ότι η κρίση θα μας κάνει καλύτερους, κάποιοι ότι μας χρειαζόταν ένα μάθημα. Νομίζεις ότι θα βγει κάτι θετικό από τη φάση που βρίσκεται η Ελλάδα;
Γ.Α: Δε ξέρω. Τα πρώτα χρόνια της κρίσης ήμουν πιο αισιόδοξος. Τώρα, όσο περνά ο καιρός, συνειδητοποιώ ότι έτσι κι αλλιώς τα πράγματα πάντοτε ήταν δύσκολα και προχωρούσαν από ανθρώπους που πηγαίναν πάντα λίγο κόντρα στην εποχή. Βλέπανε, αν θέλεις, πιο μέσα στα πράγματα. Οπότε καλή εποχή για δημιουργία ήταν και οι δεκαετίες του '80 και του '90 με τους Πασοκάρες να θερίζουν ο,τι ζωντανό υπήρξε πνευματικά σ' αυτόν τον τόπο, το ίδιο όμως δύσκολα είναι και τώρα. Νομίζω ότι είναι μια συγκεκριμένη ποιότητα ανθρώπων, οι οποίοι γενικώς κερδίζουν από τη ζωή και προχωράνε. Από κει και πέρα οι υπόλοιποι περισσότερο μηχανικά αντιδράνε. Έχουνε λεφτά, ξοδεύουν και δε σκέφτονται... δεν έχουν λεφτά, απλά διαμαρτύρονται και δε σκέφτονται.
- Είχες πει σε μια Κυριακάτικη εφημερίδα ότι "χρειαζόμαστε ένα κίνημα αποφασισμένων" λέγοντας μεταξύ άλλων πως "οφείλουμε να εγκαταλείψουμε αντιλήψεις και πρακτικές που μας έφεραν μέχρι εδώ". Είχες δει με συμπάθεια, νομίζω, το κίνημα των αγανακτισμένων, αλλά σίγουρα δε σου άρεσε η κατάληξη.
Γ.Α: Με συμπάθεια το είδα γιατί, με κάποιο τρόπο, βγήκε ο κόσμος στους δρόμους. Αλλά από την άλλη σκεφτόμουνα ότι οι περισσότεροι βγήκαν στους δρόμους γιατί τους έκοψαν τις συντάξεις ή τα λεφτά ή το ένα και τ' άλλο. Ναι, υπήρχε ένας λόγος, αλλά υπήρχαν άλλοι χιλιάδες λόγοι που θα έπρεπε να είχαν κινητοποιηθεί. Και όροι όπως "αλληλεγγύη", "αγώνες" και "ζωή στο δρόμο" θα έπρεπε να υπάρχουν από την εποχή της ευμάρειας. Από τότε έπρεπε να τεθούν τα ερωτήματα "τι θα κάνουμε με το μέλλον μας;" Τώρα μου φαίνεται λίγο και πάλι ενστικτώδικο αυτό. Πάλι χωρίς σκέψη. Φωνάζουνε αλλά αν κάποιος έβγαινε εκείνη την ώρα κι έλεγε "οκ παιδιά τέλειωσε η κρίση και ξαναέχετε όλοι από μερικά χιλιάρικα το μήνα" θα συνεχίζαν πάλι να ζούνε αυτό το χάλι. Το πνευματικό, πολιτισμικό και το κοινωνικό. Που ο καθένας θα ξαναταμπουρωνόταν στο σπίτι του, όλοι οι άλλοι θα ήταν εχθροί, θα κοίταζε πως θα "τα πάρει", πως θα βολέψει τα παιδιά του και την οικογένειά του, και θα ξαναφτάναμε πάλι στα αδιέξοδα.
Μου φαίνεται λίγο φαύλο όλο αυτό. Ένας φαύλος κύκλος. Έχει γοητεία που βγήκε ο κόσμος στους δρόμους, αλλά μεγαλύτερη γοητεία είναι ο κόσμος να μπορέσει να κάνει την αυτοκριτική του, να σκεφτεί και να φύγει σε άλλα επίπεδα σκέψης και αντίληψης... Με λυπεί που έχει γίνει τσιχλόφουσκα η αλληλεγγύη, δεν μου λέει και τίποτα πια τώρα που ήρθαν τα ζόρια.
- Οι νέες συλλογικότητες που ξεκινάνε από μικρές ομάδες ανθρώπων; κι αυτές είναι μια φούσκα;
Γ.Α: Αυτές οι μικρές ομάδες ανθρώπων δουλεύανε πάντοτε. Δουλεύανε και τις δεκαετίες του '80 και του '90. Πολύ περισσότερα χάρηκα τη φάση με το πάρκο στα Εξάρχεια, που το αναλάβανε και δεν αφήσαν τις δημοτικές αρχές και το δήμαρχο να τους το πάρει και το φυτέψανε και το κάναν μόνοι τους. Αυτό τουλάχιστον ήταν ένα δημιουργικό δείγμα κοινωνικότητας και αλληλεγγύης. Και πριν την κρίση κιόλας. Αυτά έγιναν λίγο μετά τα επεισόδια για τον Αλέξη.
- Θυμάμαι ότι είχες συμμετάσχει στη συναυλία για το Γρηγορόπουλο και νομίζω ότι πάντα μιλάς και είσαι παρών όταν χρειάζεται πραγματικά. Θυμάμαι τότε ότι είχες πει πως "η νέα γενιά θα είναι η βάση για να γίνει κάτι καινούργιο". Το είχα νιώσει και γω έντονα τότε. Δε ξέρω σήμερα, με την ανεργία στο 60% για τους νέους, πόσο θα μπορούσε να γίνει αυτό... και πάλι εκεί έχω εναποθέσει τις ελπίδες μου.
Γ.Α: Αν δεν είναι η ελπίδα μας η νέα γενιά αυτή, τα καινούργια παιδιά που έρχονται... οι νέες γενιές... τότε δεν υπάρχει ελπίδα, έτσι; Αυτή έχουνε τη δύναμη τη φρεσκάδα να μας φέρουν κάτι καινούργιο. Τώρα, ίσως, όλη αυτή η δυσκολία να δημιουργηθεί μια πιο ανήσυχη νέα γενιά. Γιατί οι προηγούμενες... το να 'σαι νέος και να γεννιέσαι με τους γονείς σου μες την ευμάρεια κι όλα πάνε καλά, κάπως μπορεί να σε αποκοιμίσει. Τώρα τα παιδιά περνάνε μεν δύσκολα, αλλά τις ίδιες φτώχιες τραβήξαμε κι εμείς όταν είμαστε στη Νεάπολη. Τη δεκαετία του '60 και του '70 είχαμε κακοπεράσει, αλλά πιστεύω ότι αυτές οι δυσκολίες βοήθησαν τους χαρακτήρες να φτιαχτούν.
Τώρα λόγω της πληροφόρησης και του ίντερνετ, αυτά τα παιδιά είναι πιο δικτυωμένα, ζουν σε πιο μεγάλο χώρο, δεν είναι αποκλεισμένα μες στην Ελλάδα, έχουν επικοινωνία με την παγκοσμιότητα, με το τι συμβαίνει σ' όλον τον πλανήτη. Μ' όλες αυτές τις δυσκολίες, ίσως μέσα απ' την ταλαιπωρία, να οδηγηθούν σε άλλες σκέψεις, άλλους δρόμους, άλλες ηθικές, σε άλλες ψυχολογίες, μπας και διορθώσουν όσα έχουν κάνει όλοι αυτοί... όσα έχουμε κάνει όλοι μας δηλαδή όλες αυτές τις δεκαετίες, όλα αυτά τα εγκλήματα και δημιουργήσαμε αυτή τη χώρα-τσίρκο!
- Αισθάνεσαι δικαιωμένος για τους στίχους και τα τραγούδια τα δικά σας από τότε, που καλούσαν σ' ένα είδος αντίστασης στο ευτελές και στην πόζα και στην έξοδο στα μπουζούκια... και σ' όλους αυτούς τους επιτυχημένους με δάνεια;
Γ.Α: Τι δικαιωμένος να αισθάνομαι; Δε βλέπω τον κόσμο να προχωράει, γενικώς εδώ στην Ελλάδα! Δε ξέρω.... Όλοι νομίζουν ότι συνεχίζοντας τα ίδια λάθη θα διορθώσουμε τα προηγούμενα, τα ίδια παλιά λάθη θα τα διορθώσουμε με καινούργια! Όπως η περίπτωση της Χρυσής Αυγής που κάποιοι πιστεύουν, και δε είναι λίγοι, ότι το κακό θα το διορθώσεις με το χειρότερο! Είναι άθλια ολ' αυτά.
- Υπάρχει έντονη ανησυχία για την άνοδο της ακροδεξιάς και της Χ.Α. Αυτό που με απασχολεί περισσότερο και κανένας δεν ασχολείται με αυτό, είναι ότι για να έχουν ανέβει τα ποσοστά τους σε τέτοιο βαθμό και να είναι στη Βουλή, σημαίνει ότι δεν τους ψηφίζουν μόνο αναλφάβητοι ή φασίστες ή χουντικοί. Τους ψηφίζουν ίσως και φίλοι και συνάδελφοι και νέοι άνθρωποι που ούτε καν φανταζόμαστε.
Γ.Α: Αυτό είναι το πιο τρομακτικό, αλλά βέβαια μην ξεχνάς ότι και στη Γερμανία, ας πούμε, μερικά χρόνια πριν την άνοδο του Χίτλερ πολιτισμικά οι γερμανοί είχαν κάνει πολλά, φοβερά άλματα... Κινήματα αισθητικά, κινηματογραφικά, πνευματικά, λογοτεχνικά... Και ξαφνικά, τι γίναν ολ' αυτά; Όλοι πήγαν με το Χίτλερ και αποτελείωσαν και τον κόσμο και την χώρα τους. Είναι μια παλαβομάρα αυτό.
- Θεωρείς πως ίσως έφταιξε η αριστερά που δεν κατάφερε αυτόν τον κόσμο ν' ακολουθήσει αυτά που είχε κάνει κάποια χρόνια πριν...
Γ.Α: Όλοι φταίνε για όλα κι όλοι φταίμε για όλα!!! Αριστεροί, δεξιοί, αναρχικοί, όλοι φταίμε. Λυπάμαι που το λέω αλλά... θαρρείς κι αυτό που θέλουμε πραγματικά δεν είναι ν' ανεβάσουμε όλοι ένα επίπεδο, όχι μόνο υλικά τη ζωή μας. Αλλά μάλλον ο κόσμος πιο πολύ ενδιαφέρεται για το υλικό ανέβασμα ή όταν δεν το 'χει αυτό βγάζει τ' απωθημένα του. Δεν είμαι ούτε πολιτικός, ούτε διανοούμενος για να σας το αναλύσω περισσότερο, αλλά δεν αισθάνομαι δικαιωμένος.
- Θα έλεγες ότι καλλιτέχνες, διανοούμενοι κι ακαδημαϊκοί περιμένουν ακόμη την επανάσταση μακριά νυχτωμένοι; Την περιμένουν όλοι απ' τους καναπέδες;
Γ.Α: Έτσι νομίζω, έτσι κι αλλιώς. Καλά, ειδικά οι ακαδημαϊκοί... Και οι αριστεροί του καναπέ, έτσι κι αλλιώς, ήταν ένα κίνημα που ξεκίνησε μετά τη μεταπολίτευση. Κι όπως πάντα, όπως όλους αυτούς τους αιώνες [γελάει πονηρά], αυτό που πραγματικά μπορεί να περιμένει ο καθένας είναι την προσωπική του αφύπνιση. Και το να αναλάβει ο καθένας την ευθύνη του εαυτού του σε σχέση με την κοινωνία και τον κόσμο. Τα οποία τώρα τα λέμε εμείς και... εντάξει. Μπορεί ένας άνθρωπος στους 100 κάτι να παίρνει, αλλά οι υπόλοιποι 99 δε θέλουν να ξέρουν μάλλον. Και πόσο μάλλον ν' ακούν.
Συγνώμη, δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξος, δεν είναι λίγο πράγμα ένας άνθρωπος στους 100 να κρατάει αναμμένο αυτό το κεράκι ή τη φλόγα... Δεν είναι καθόλου λίγο.
- Το κοινό σας σε σχέση με το τότε... Αν κρίνω από την τελευταία φορά που σας είδα στο Θέατρο Κήπου το φθινόπωρο, είναι και 18άρηδες φοιτητές και 45άρηδες ή 40άρηδες και περιμένει πως και πως αυτό το live το καινούργιο στο Block 33. Πλησιάζει ο κόσμος για να μιλήσει;
Γ.Α: Όλα αυτά τα χρόνια έτσι είναι, και στην εποχή που ήταν οι Τρύπες και τώρα. Νομίζω ώρες-ώρες είναι πάρα πολύ ωραίο και πολύ δυνατό σαν εμπειρία. Γιατί ο κόσμος που μας πλησιάζει ή με πλησιάζει για να μιλήσουμε δεν είναι φανς ακριβώς. Δεν είναι ακριβώς η σχέση του διάσημου καλλιτέχνη με το ταπεινό ακροατήριό του. Είναι λίγο-πολύ επί ίσοις όροις, με τις ανησυχίες του, με τις αμφιβολίες του.
Όλα αυτά τα χρόνια με τον τρόπο που εργάζομαι μαζί με τους ανθρώπους μου, αυτό που δημιουργούμε ως ηθική, έχουμε φτιάξει ένα ακροατήριο που πολλές φορές είναι και πάνω από μας. Και είμαι σίγουρος ότι είναι και καλά "γυμνασμένο". Δηλαδή δε θα καταφέρουμε ποτέ να το κοροϊδέψουμε και γι' αυτό νιώθω πολύ περήφανος. Δηλαδή αν ποτέ χρειαστεί θα μας κράξει και καλά θα κάνει. Είναι έτοιμοι και για κάτι τέτοιο.
- Είδα πρόσφατα σε ένα ντοκιμαντέρ για τη μουσική στον κινηματογράφο, το Χατζηνάσιο που είχε συνεργαστεί με το Νικολαΐδη στη "Γλυκιά Συμμορία" κι όχι μόνο, να δηλώνει ότι "δεν πιστεύει πως η τέχνη χρησιμεύει σε κάτι. Γιατί αν χρησίμευε, ύστερα από 30 χρόνια πολιτικό τραγούδι δε θα είχαμε φτάσει εδώ που φτάσαμε". Στο λέω αυτό γιατί για μένα οι Τρύπες και η μουσική που συνεχίζεις να βγάζεις είναι και πολιτική, με την έννοια ότι είχες πάντα μια άποψη για την κοινωνία και γι' αυτό που συνέβαινε δίπλα σου. Κι αυτό για να το ακούσει ο άλλος πρόσεχες τους στίχους, δεν ήταν μόνο η μουσική. Εσύ τώρα τι θα έλεγες για την τέχνη και για τη μουσική. Είναι ακόμη το αποκούμπι για πολλούς και για σένα;
Γ.Α: Κοίταξε. Αυτό το θέμα συζητιέται αιώνες τώρα. Έχουν γραφτεί ολόκληρες βιβλιοθήκες για το θέμα. Το να λέμε ότι η τέχνη αλλάζει τον κόσμο κι άρα το πολιτικό τραγούδι μετά από τόσα χρόνια... εγώ θέτω το ερώτημα "ποιο ακριβώς πολιτικό τραγούδι εννοεί ότι είναι τέχνη ο κ. Χατζηνάσιος;" Γιατί μετά τη μεταπολίτευση γεμίσαμε ένα κάρο υβρίδια, κυρίως του Θεοδωράκη, και ψευτοεντεχνιές ανέμπνευστες που νόμιζαν ότι άμα λένε "δεν πληρώνουμε" ή άλλα τέτοια ότι αυτό είναι τέχνη ή τραγούδι.
Εν πάση περιπτώσει δε μ' ενδιαφέρει πολύ ο όρος "πολιτικό τραγούδι". Τις περισσότερες φορές χρησιμοποιήθηκε σαν όχημα για καριέρες, επιχορηγήσεις, σταδιοδρομίες και τέτοια. Ότι κάτι γίνεται με δόλο και χωρίς πνεύμα ή έμπνευση γιατί να είναι τέχνη και γιατί ν' αλλάξει τον κόσμο. Ίσα-ίσα διαιώνισε τη βλακεία και την απάθεια.
- Αυτά έλεγε κι ο Χατζηνάσιος.
Γ.Α: Η αληθινή τέχνη, αυτό που σε διεγείρει συστηματικά και πνευματικά και σωματικά, αυτό που περιέχει μια δύναμη και μια ενέργεια, είμαστε όλοι μάρτυρες του πως μας έχει μεταλλάξει μια τέτοια εμπειρία όταν ήμασταν πιτσιρίκια. Στον καθένα μας ένα κομμάτι του χαρακτήρα του οφείλεται στο πόσες φορές βρέθηκε μπροστά σε στιγμές αληθινής τέχνης. Είτε διαβάζοντας Ντοστογιέφσκι ή Νίτσε, είτε ακούγοντας Μάνο Χατζιδάκι ή Βιβάλντι. Ή ακούγοντας Τζίμι Χέντριξ. Μην τρελαθούμε. Εγώ πιστεύω ότι η τέχνη δεν είναι ακριβώς αποκούμπι. Η τέχνη είναι ένας τρόπος να διαιωνίζεται η ελπίδα ότι κάποτε ο άνθρωπος θα ξεπεράσει τη μικρότητά του και την ψευδοατομικότητά του. Είναι ένας δρόμος η τέχνη για να εξελιχθούμε.
- Όταν λες για τη μεγαλύτερη μπάντα ελληνικού ροκ, σκέφτεσαι Τρύπες. Υπάρχει κόσμος που θα γούσταρε ίσως μια επανένωση. Χτες ήμουν στο εξαιρετικό live του Μπάμπη Παπαδόπουλου. Αγαπώ τους Ghost Note Project του Ασκληπιού Ζαμπέτα, δε χάνω τα δικά σας live από την εποχή των Λύκων. Ο καθένας σας κινείστε τώρα σε διαφορετικά μονοπάτια, αλλά θέλω να μου πεις κι αυτό. Νοσταλγείς καθόλου εκείνη την εποχή;
Γ.Α: Γενικώς δε νοσταλγώ. Όχι μόνο την εποχή Τρύπες. Είμαι τώρα 53 χρονών και δε νοσταλγώ ούτε την ηλικία μου στα 33. Η ζωή προχωράει, έχω αποδεχτεί αυτό το πράγμα κι ο κάθε άνθρωπος εκεί που είναι να πάει, θα πάει. Και καλά είναι να πηγαίνει χαρούμενος, χωρίς να πισωκοιτάξει... Αν κοιτάξεις προς τα πίσω είναι μόνο για να πάρεις τις πληροφορίες που χρειάζεσαι για να μην επαναλάβεις τα ίδια λάθη.
Προχωράμε. Είναι πολύ ωραίο που βλέπεις αυτή τη στιγμή το Μπάμπη να κάνει αυτά, εμάς να κάνουμε άλλα, τον Ασκληπιό να κάνει άλλα. Οι Τρύπες στην εποχή τους ήταν ωραίες. Ήταν στην ώρα τους ήταν αυτό που ήταν να συμβεί, ήταν η νιότη μας, η ενέργειά μας, αυτά που είχαμε να πούμε. Ήταν πάρα πολύ ωραία. Και τα σέβομαι και νιώθω ευγνωμοσύνη που τα έζησα, αλλά δε νοσταλγώ.
- Από γκρουπ της "ελληνικής σκηνής" ακούς; Ξεχωρίζεις κάποια απ' αυτά; Το λέω γιατί τα τελευταία 7-8 χρόνια παρουσιάζω στην εκπομπή συγκροτήματα απ' τη Θεσσαλονίκη και την υπόλοιπη Ελλάδα. Κάποτε τους έλεγα "τοπικούς ήρωες" γιατί δεν ασχολιόταν πολύς κόσμος μαζί τους. Έχουν όμως τα τελευταία χρόνια αρχίσει και βγαίνουν ωραία πράγματα...
Γ.Α: Εντάξει. Λίγο η ηλεκτρονική σκηνή έχει πάντοτε το ενδιαφέρον της, γιατί είναι πιο πειραματική και πιο αυθόρμητη από την άποψη ότι δεν έχει ματαιοδοξία πολλή. Δουλεύει για τη μουσική. Τώρα κάποιες μπάντες που γίνονται για να τραγουδήσουμε και καλά ροκ με ελληνικό στίχο, βλέπεις από πίσω και την αγωνία ότι θέλουν να πιάσουν κόσμο... δε ψήνομαι, δεν έχω ακούσει κάτι πολύ εμπνευσμένο. Πιο ενδιαφέροντα πράγματα ακούω από την πειραματική και ηλεκτρονική μουσική. Νομίζω ότι τώρα διαμορφώνεται μια νέα γενιά από παιδιά που περνάνε δύσκολα, αλλά που θα οδηγηθούνε κάπου αλλού. Νομίζω ότι μετά από μερικά χρόνια θ' ακούσουμε ωραία δείγματα, και απ' αυτό που λέγεται ροκ μουσική ή κάτι που να μην είναι mainstream. Θ' ακούσουμε πράγματα, έτσι πιστεύω.
- Ζεις χρόνια εκτός κέντρου. Η Θεσσαλονίκη πόσο σου φαίνεται ότι έχει αλλάξει σε όλα αυτά τα χρόνια;
Γ.Α: Στη Θεσσαλονίκη έγινε ένα μεγάλο έγκλημα από εγκληματίες που τώρα είναι στη φυλακή. Ο λόγος που σηκώθηκα κι έφυγα και πήγα λίγο παραέξω ήταν γιατί πνιγόμουνα. Από το '74 μέχρι τα τέλη του '80 η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη μαγική. Κανονικά! Υπήρχε ροκ κίνημα, υπήρχε το πανκ, υπήρχαν διάφορες φυλές που ζούσαν στο δρόμο καθημερινά. Νομίζω ότι ακόμα μ' αυτή τη φόρα ζούμε. Κι οι Τρύπες μέσα απ' αυτό το καζάνι βγήκανε.
Αργότερα ήρθαν σιγά-σιγά οι δεξιο-χριστιανο-απατεώνες, όπως πάντα βέβαια γιατί τις περισσότερες φορές ο υπερβολικός εθνικισμός κρύβει μεγάλη απατεωνιά από πίσω, οι οποίοι την καταστρέψανε ηθικά, ψυχολογικά, αισθητικά. Και βέβαια ο κόσμος τους ψήφιζε όλες αυτές τις δεκαετίες. Και τώρα όλοι μένουνε απορημένοι και νιώθουνε σε κενό, γιατί οι άνθρωποι που καταστρέψανε αυτήν την πόλη με την στήριξη των μισών και παραπάνω Θεσσαλονικιών είναι τώρα ισόβια. Χα, χα! Μάλλον τους άξιζε!
Αλλά μαζί μ' αυτούς άξιζε σε μας να ζήσουμε αυτόν τον ξεπεσμό μιας τόσο θαυμάσιας και ζωντανής πόλης; Τι να πω; Ας ελπίσουμε ότι θα ξαναπάρει σιγά-σιγά τα πάνω της. Δεν εννοώ οπωσδήποτε κάτι θετικό για τον Μπουτάρη, αλλά ας ελπίσουμε ότι θα ξαναπάρει σιγά-σιγά μια κάποια φόρα.
- Είχες όμως παίξει και στηρίξει μαζί με άλλους την προσπάθεια να γίνει η Θεσσαλονίκη Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νέων το 2014. Βλέπω πολύ... εθελοντισμό για τα νέα παιδιά και λίγες θέσεις εργασίας...
Γ.Α: Πολιτισμικά αυτός ο τόπος, όποτε έγινε κάτι της προκοπής, στηρίχθηκε κατά κάποιον τρόπο στον εθελοντισμό κάποιων τρελών. Γιατί κανείς δεν πρόκειται ποτέ να πληρωθεί για το καλό που θα κάνει. Μόνο άμα κάνεις κακό είσαι-γίνεσαι και λαοφιλής και πλούσιος.
- Παλιά είχες πει στον Μηλάτο ότι είσαι ικανός να κατέβεις απ' το ταξί αν ακούσεις τραγούδι που δε σου αρέσει, γιατί ένιωθες σα να σε βασάνιζαν όπως τον τύπο στο Κουρδιστό Πορτοκάλι.
Γ.Α: (γελάει) Που το θυμήθηκες; Ναι, το 'χω πει. Το πιστεύω ακόμα και τώρα.
- Το 'χω κάνει κι εγώ και γι' αυτό το θυμάμαι. Μου είχε κάνει εντύπωση. Η έλλειψη αισθητικής πόσο σ' ενοχλεί;
Γ.Α: Τόσο ώστε να κάνω αυτό που έκανα. Να αποτραβηχτώ για να μην τρώω στη μάπα αυτήν την κακογουστιά που επικρατεί ή επικρατούσε τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Κι έχω μια αισιοδοξία ότι σιγά-σιγά θα ξεπεραστεί. Προτιμώ να πηγαίνω παραπέρα και να φτιάχνω το δικό μου σύμπαν, το δικό μου κόσμο, τις δικές μου παρέες, ν' ακούμε τις δικές μας μουσικές, να φτιάχνουμε τις δικές μας μουσικές και να έχουμε το δικό μας τρόπο επικοινωνίας. Γιατί όποτε πας να βγεις παραέξω στο "κυρίως ρεύμα" βλέπεις να επικρατεί μεγάλη αλητεία. Τώρα με την κρίση ίσως διορθώθηκε λιγάκι αυτό αλλά αν πας λίγο πιο εκεί τις νιώθεις τις ...Ανάσες των Λύκων.
- Μεγαλώνοντας αλλάζουμε, μαλακώνουμε; Πηγαίνουμε στην Κρήτη, γινόμαστε καλύτεροι;
Γ.Α: Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Ούτε μαλακώνουμε. Δεν ξέρω τι κάνουμε, τι να σου πω; Το τι είμαστε ο καθένας, φαίνεται. Δεν είναι προορισμός μου ούτε να μαλακώσω, ούτε να αγριέψω.
- Μου είχε πει ο Παύλος Παυλίδης, εδώ στο ραδιόφωνο ότι είσαι ποιητής. Η Αγγελική Αριστομενοπούλου, με την οποία είχαμε μιλήσει στην εκπομπή για το ντοκιμαντέρ της "Ταξιδιάρα Ψυχή", πως δεν είσαι καλλιτέχνης ή μόνο τραγουδιστής, είσαι κάτι άλλο. Στην Ελλάδα πάλι είσαι ό,τι δηλώσεις. Αν έπρεπε εσύ να δηλώσεις κάτι σαν επάγγελμα τι θα έλεγες ότι είναι αυτό;
Γ.Α: Φορολογικά είμαι μουσικός, οπότε αυτό νομίζω με καλύπτει κιόλας. Ό,τι εννοεί κι ό,τι κουβαλάει η μουσική μέσα της, γιατί πιστεύω ότι η μουσική είναι η μεγαλύτερη και η απόλυτη θρησκεία. Οπότε είμαι μουσικός.
- Γιάννη ευχαριστώ για την κουβέντα και καλή αντάμωση στο Block 33, στις 19 Απριλίου.
Γ.Α: Γεια σου Εύα.
πηγή
- Live στη Θεσσαλονίκη, στο Βlock33 στις 19 και 20 Απριλίου και καινούργιος δίσκος. Τι να περιμένουμε;
Γ.Α: ...ό, τι πρόκειται ν' ακούσουμε θα τ' ακούσουμε. Έχει τελειώσει ο δίσκος. Τώρα είμαστε στις τελικές μείξεις. Σε μερικές μέρες ολοκληρώνουμε τη διαδικασία. Νιώθουμε να αλαφραίνουμε λίγο, γιατί κλείσαμε ενάμιση χρόνο ηχογραφήσεων και τρέλας. Ηχογραφούσαμε κυρίως εδώ, μες στο σπίτι. Καλώς εχόντων των πραγμάτων γύρω στις 20 Απρίλη ή λίγο μετά θα κυκλοφορήσει ο νέος δίσκος.
- Να αναφέρουμε και τους μουσικούς συνοδοιπόρους- συνεργάτες;
Γ.Α: Είναι η κλασική παρέα που ήταν κι ο πυρήνας των ηχογραφήσεων του δίσκου. Ο Ντίνος Σαδίκης (μπαγλαμά), ο Τίτος Καργιωτάκης, ο Χρήστος Χαρμπίλας, ο Νίκος Βελιώτης. Κάποιες στιγμές ο Coti K κι ο Στάθης Αραμπατζής. Αλλάζαμε ρόλους. Ο καθένας έπαιζε ο,τι όργανο πίστευε εκείνη τη στιγμή ότι θα το παίξει καλύτερα. Ο τρόπος ηχογράφησης ήταν λίγο κλειστός. Ποιός θα παίξει κιθάρα; "Εγώ θα παίξω" έλεγε ο Ντίνος. Ο Τίτος έπαιξε πολλές ωραίες κιθάρες παρότι στις συναυλίες δε φαίνεται στο πάλκο. Είναι ο ηχολήπτης μας. Τέλος πάντων είναι ένας δίσκος ηχογραφημένος από μια παρέα, όπου ο καθένας παίζει ο,τι όργανο του κατέβει και στήσαμε έτσι μέσα σ' ενάμιση χρόνο αυτό το υλικό. Ένα νέο που το λέω τώρα για πρώτη φορά, εδώ στο ραδιόφωνο είναι ότι δε θα κυκλοφορήσει ως δίσκος, αλλά ως βιβλίο. Θα είναι ένα βιβλίο με κάποια κείμενα εκ των οποίων μερικά είναι οι στίχοι του δίσκου. Κι ο δίσκος θα είναι ένθετος μέσα στο βιβλίο.
- Διάβασα ότι ήθελες από καιρό να φτιάξεις μια σελίδα στο διαδίκτυο (από την εποχή των Τρυπών ακόμα). Τώρα έχετε μια σελίδα ωραία στημένη με όλες τις κυκλοφορίες της All Together Now. Είστε αυτόνομοι από τις δισκογραφικές, αλλά έχω την αίσθηση ότι αυτό έχει ένα βαρύ τίμημα...
Γ.Α: Έχει βαρύ τίμημα, γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο το να διαχειρίζεσαι μια εταιρία ανεξάρτητη και αυτόνομη, όπου όλα γίνονται, από την αρχή μέχρι το τέλος, από μια παρέα δύο-τριών ανθρώπων. στις δημόσιες σχέσεις δεν κάνουμε σχεδόν τίποτα. Τρέχουμε για να παράγουμε, να ηχογραφήσουμε, να κάνουμε συμφωνίες, να κάνουμε τη διανομή. Όλο αυτό το πράγμα που κάποτε το' κάναν άλλοι τώρα το κάνουμε μόνοι μας. Υπάρχει ένα τίμημα σ' αυτό, αλλά υπάρχει και βαθιά ικανοποίηση της αυτονομίας, της πειρατείας, του αυτοσεβασμού. Ό,τι το υλικό μας ανήκει πλέον, τα μάστερ είναι δικά μας.
Ό,τι έχω ηχογραφήσει από τις Τρύπες και μετά δεν ανήκει σε καμιά εταιρία. Ανήκει σε μένα. Αυτό με γεμίζει ευχαρίστηση και περηφάνια, αν θέλεις, κι αυτοσεβασμό. Για πρώτη φορά ίσως. Είμαστε τόσες δεκαετίες στη μουσική. Κάνω λίγο κουράγιο για τα υπόλοιπα που έχουν μια ταλαιπωρία. Είναι πράματα που δεν είχα διανοηθεί πως θα χρειαστεί να τα κάνω και δυστυχώς τώρα πρέπει να τα κάνω και αυτά. Αν θέλω να είμαι αυτόνομος κι όλα τα επακόλουθα που λέμε.
- Τραβάτε τη "γελαστή ανηφόρα"... όπως στο τραγούδι.
Γ.Α: Από τέτοιες εμπειρίες έχει βγει αυτός ο στίχος.
- Αν υπάρχει ακόμη ο όρος "μουσική βιομηχανία" πώς φαντάζεσαι το μέλλον της; Με την AllTogetherΝοw βγάζετε πράματα που σας αρέσουν; Ξέρω ότι και παλιότερα έχεις κάνει πιο ανεξάρτητες παραγωγές, πολύ πιο ανεξάρτητες για την εποχή τους (βλ. Lost Bodies). Υπάρχει μέλλον;
Γ.Α: Υπάρχει μια διαφορά! Στην ερώτησή σου υπάρχει ένας εφιαλτικός όρος που τον ακούω εδώ και δεκαετίες: η "μουσική βιομηχανία" είναι για μένα ένας όρος αντιμουσικός τελείως. Γιατί η λέξη "βιομηχανία" είναι συνδεδεμένη με κάθετη παραγωγή, με μηχανικότητα περισσότερο παρά με φαντασία ή με ανθρωπιά. Εν πάση περιπτώσει αυτού του είδους η "μουσική βιομηχανία" έχει κατά κάποιον τρόπο καταλυθεί στην Ελλάδα αυτήν την εποχή. Κι αυτό μου αρέσει! Στην αναμπουμπούλα χαίρεται ο λύκος, που λένε.
Για μας το να έχουμε την εταιρία μας και να κάνουμε παραγωγές, να έχουμε το site της Alltogethernow, να δηλώνουμε τις θέσεις μας, να μιλάμε και να έχουμε έναν λόγο πιο κοινωνικό, πιο πολιτικό, και συγχρόνως να δίνουμε κατευθείαν στους ακροατές τα προϊόντα χωρίς ενδιάμεσους... ε, αυτό έχει μια γοητεία και μόνο "μουσική βιομηχανία" δεν είναι.
Είναι κατά κάποιον τρόπο μια πειρατεία, για όσο ακόμα το internet μας δίνει αυτή τη δυνατότητα, γιατί έχω τη γνώμη, όπως όλοι μας, ότι κάποια στιγμή θα το ελέγξουν κι αυτό. Εν πάση περιπτώσει κάθε εποχή δουλεύουμε με τον τρόπο που μπορούμε. Αυτή η εποχή που είναι λίγο χαοτική και εποχή αταξίας γενικά για τη χώρα, εμάς μας δίνει μια καλή ατμόσφαιρα να κάνουμε αυτά που θέλουμε και να τα δημοσιοποιούμε κατευθείαν. Έχουμε κάνει κάποιες παραγωγές τώρα και παλιότερα. Φέτος έχουμε κυκλοφορήσει και την παραγωγή με το Βελιώτη και το Ψαρογιώργη "Όσο κι αν δέρνει ο άνεμος". Ήταν απωθημένο μου να κάνω κάτι με την κρητική μουσική. Προηγήθηκε η παραγωγή με τον Ψαραντώνη "Να 'χεν η θάλασσα βουνά" και τέλος πάντων ό,τι μας κατεβαίνει κι ό,τι μπορούμε το κάνουμε . Έχουμε δικό μας στούντιο, δεν εξαρτιόμαστε πια...
Βέβαια, όλη αυτή η ιστορία στηρίζεται στην αυτοθυσία των ανθρώπων και των συνεργατών, γιατί οι εποχές είναι δύσκολες για τη δισκογραφία. Δεν υπάρχει περίπτωση να κερδίσει άνθρωπος ασχολούμενος αυτή τη στιγμή με την παραγωγή cd ή δίσκων. Αλλά δεν υπήρξε κι άλλος δρόμος. Αυτός είναι ο δρόμος μας και χαιρόμαστε...
- Χωρίς να ακουστώ μηδενίστρια ή σκοτεινή έχω την αίσθηση ότι... όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν. Κάποιοι έλεγαν ότι η κρίση θα μας κάνει καλύτερους, κάποιοι ότι μας χρειαζόταν ένα μάθημα. Νομίζεις ότι θα βγει κάτι θετικό από τη φάση που βρίσκεται η Ελλάδα;
Γ.Α: Δε ξέρω. Τα πρώτα χρόνια της κρίσης ήμουν πιο αισιόδοξος. Τώρα, όσο περνά ο καιρός, συνειδητοποιώ ότι έτσι κι αλλιώς τα πράγματα πάντοτε ήταν δύσκολα και προχωρούσαν από ανθρώπους που πηγαίναν πάντα λίγο κόντρα στην εποχή. Βλέπανε, αν θέλεις, πιο μέσα στα πράγματα. Οπότε καλή εποχή για δημιουργία ήταν και οι δεκαετίες του '80 και του '90 με τους Πασοκάρες να θερίζουν ο,τι ζωντανό υπήρξε πνευματικά σ' αυτόν τον τόπο, το ίδιο όμως δύσκολα είναι και τώρα. Νομίζω ότι είναι μια συγκεκριμένη ποιότητα ανθρώπων, οι οποίοι γενικώς κερδίζουν από τη ζωή και προχωράνε. Από κει και πέρα οι υπόλοιποι περισσότερο μηχανικά αντιδράνε. Έχουνε λεφτά, ξοδεύουν και δε σκέφτονται... δεν έχουν λεφτά, απλά διαμαρτύρονται και δε σκέφτονται.
- Είχες πει σε μια Κυριακάτικη εφημερίδα ότι "χρειαζόμαστε ένα κίνημα αποφασισμένων" λέγοντας μεταξύ άλλων πως "οφείλουμε να εγκαταλείψουμε αντιλήψεις και πρακτικές που μας έφεραν μέχρι εδώ". Είχες δει με συμπάθεια, νομίζω, το κίνημα των αγανακτισμένων, αλλά σίγουρα δε σου άρεσε η κατάληξη.
Γ.Α: Με συμπάθεια το είδα γιατί, με κάποιο τρόπο, βγήκε ο κόσμος στους δρόμους. Αλλά από την άλλη σκεφτόμουνα ότι οι περισσότεροι βγήκαν στους δρόμους γιατί τους έκοψαν τις συντάξεις ή τα λεφτά ή το ένα και τ' άλλο. Ναι, υπήρχε ένας λόγος, αλλά υπήρχαν άλλοι χιλιάδες λόγοι που θα έπρεπε να είχαν κινητοποιηθεί. Και όροι όπως "αλληλεγγύη", "αγώνες" και "ζωή στο δρόμο" θα έπρεπε να υπάρχουν από την εποχή της ευμάρειας. Από τότε έπρεπε να τεθούν τα ερωτήματα "τι θα κάνουμε με το μέλλον μας;" Τώρα μου φαίνεται λίγο και πάλι ενστικτώδικο αυτό. Πάλι χωρίς σκέψη. Φωνάζουνε αλλά αν κάποιος έβγαινε εκείνη την ώρα κι έλεγε "οκ παιδιά τέλειωσε η κρίση και ξαναέχετε όλοι από μερικά χιλιάρικα το μήνα" θα συνεχίζαν πάλι να ζούνε αυτό το χάλι. Το πνευματικό, πολιτισμικό και το κοινωνικό. Που ο καθένας θα ξαναταμπουρωνόταν στο σπίτι του, όλοι οι άλλοι θα ήταν εχθροί, θα κοίταζε πως θα "τα πάρει", πως θα βολέψει τα παιδιά του και την οικογένειά του, και θα ξαναφτάναμε πάλι στα αδιέξοδα.
Μου φαίνεται λίγο φαύλο όλο αυτό. Ένας φαύλος κύκλος. Έχει γοητεία που βγήκε ο κόσμος στους δρόμους, αλλά μεγαλύτερη γοητεία είναι ο κόσμος να μπορέσει να κάνει την αυτοκριτική του, να σκεφτεί και να φύγει σε άλλα επίπεδα σκέψης και αντίληψης... Με λυπεί που έχει γίνει τσιχλόφουσκα η αλληλεγγύη, δεν μου λέει και τίποτα πια τώρα που ήρθαν τα ζόρια.
- Οι νέες συλλογικότητες που ξεκινάνε από μικρές ομάδες ανθρώπων; κι αυτές είναι μια φούσκα;
Γ.Α: Αυτές οι μικρές ομάδες ανθρώπων δουλεύανε πάντοτε. Δουλεύανε και τις δεκαετίες του '80 και του '90. Πολύ περισσότερα χάρηκα τη φάση με το πάρκο στα Εξάρχεια, που το αναλάβανε και δεν αφήσαν τις δημοτικές αρχές και το δήμαρχο να τους το πάρει και το φυτέψανε και το κάναν μόνοι τους. Αυτό τουλάχιστον ήταν ένα δημιουργικό δείγμα κοινωνικότητας και αλληλεγγύης. Και πριν την κρίση κιόλας. Αυτά έγιναν λίγο μετά τα επεισόδια για τον Αλέξη.
- Θυμάμαι ότι είχες συμμετάσχει στη συναυλία για το Γρηγορόπουλο και νομίζω ότι πάντα μιλάς και είσαι παρών όταν χρειάζεται πραγματικά. Θυμάμαι τότε ότι είχες πει πως "η νέα γενιά θα είναι η βάση για να γίνει κάτι καινούργιο". Το είχα νιώσει και γω έντονα τότε. Δε ξέρω σήμερα, με την ανεργία στο 60% για τους νέους, πόσο θα μπορούσε να γίνει αυτό... και πάλι εκεί έχω εναποθέσει τις ελπίδες μου.
Γ.Α: Αν δεν είναι η ελπίδα μας η νέα γενιά αυτή, τα καινούργια παιδιά που έρχονται... οι νέες γενιές... τότε δεν υπάρχει ελπίδα, έτσι; Αυτή έχουνε τη δύναμη τη φρεσκάδα να μας φέρουν κάτι καινούργιο. Τώρα, ίσως, όλη αυτή η δυσκολία να δημιουργηθεί μια πιο ανήσυχη νέα γενιά. Γιατί οι προηγούμενες... το να 'σαι νέος και να γεννιέσαι με τους γονείς σου μες την ευμάρεια κι όλα πάνε καλά, κάπως μπορεί να σε αποκοιμίσει. Τώρα τα παιδιά περνάνε μεν δύσκολα, αλλά τις ίδιες φτώχιες τραβήξαμε κι εμείς όταν είμαστε στη Νεάπολη. Τη δεκαετία του '60 και του '70 είχαμε κακοπεράσει, αλλά πιστεύω ότι αυτές οι δυσκολίες βοήθησαν τους χαρακτήρες να φτιαχτούν.
Τώρα λόγω της πληροφόρησης και του ίντερνετ, αυτά τα παιδιά είναι πιο δικτυωμένα, ζουν σε πιο μεγάλο χώρο, δεν είναι αποκλεισμένα μες στην Ελλάδα, έχουν επικοινωνία με την παγκοσμιότητα, με το τι συμβαίνει σ' όλον τον πλανήτη. Μ' όλες αυτές τις δυσκολίες, ίσως μέσα απ' την ταλαιπωρία, να οδηγηθούν σε άλλες σκέψεις, άλλους δρόμους, άλλες ηθικές, σε άλλες ψυχολογίες, μπας και διορθώσουν όσα έχουν κάνει όλοι αυτοί... όσα έχουμε κάνει όλοι μας δηλαδή όλες αυτές τις δεκαετίες, όλα αυτά τα εγκλήματα και δημιουργήσαμε αυτή τη χώρα-τσίρκο!
- Αισθάνεσαι δικαιωμένος για τους στίχους και τα τραγούδια τα δικά σας από τότε, που καλούσαν σ' ένα είδος αντίστασης στο ευτελές και στην πόζα και στην έξοδο στα μπουζούκια... και σ' όλους αυτούς τους επιτυχημένους με δάνεια;
Γ.Α: Τι δικαιωμένος να αισθάνομαι; Δε βλέπω τον κόσμο να προχωράει, γενικώς εδώ στην Ελλάδα! Δε ξέρω.... Όλοι νομίζουν ότι συνεχίζοντας τα ίδια λάθη θα διορθώσουμε τα προηγούμενα, τα ίδια παλιά λάθη θα τα διορθώσουμε με καινούργια! Όπως η περίπτωση της Χρυσής Αυγής που κάποιοι πιστεύουν, και δε είναι λίγοι, ότι το κακό θα το διορθώσεις με το χειρότερο! Είναι άθλια ολ' αυτά.
- Υπάρχει έντονη ανησυχία για την άνοδο της ακροδεξιάς και της Χ.Α. Αυτό που με απασχολεί περισσότερο και κανένας δεν ασχολείται με αυτό, είναι ότι για να έχουν ανέβει τα ποσοστά τους σε τέτοιο βαθμό και να είναι στη Βουλή, σημαίνει ότι δεν τους ψηφίζουν μόνο αναλφάβητοι ή φασίστες ή χουντικοί. Τους ψηφίζουν ίσως και φίλοι και συνάδελφοι και νέοι άνθρωποι που ούτε καν φανταζόμαστε.
Γ.Α: Αυτό είναι το πιο τρομακτικό, αλλά βέβαια μην ξεχνάς ότι και στη Γερμανία, ας πούμε, μερικά χρόνια πριν την άνοδο του Χίτλερ πολιτισμικά οι γερμανοί είχαν κάνει πολλά, φοβερά άλματα... Κινήματα αισθητικά, κινηματογραφικά, πνευματικά, λογοτεχνικά... Και ξαφνικά, τι γίναν ολ' αυτά; Όλοι πήγαν με το Χίτλερ και αποτελείωσαν και τον κόσμο και την χώρα τους. Είναι μια παλαβομάρα αυτό.
- Θεωρείς πως ίσως έφταιξε η αριστερά που δεν κατάφερε αυτόν τον κόσμο ν' ακολουθήσει αυτά που είχε κάνει κάποια χρόνια πριν...
Γ.Α: Όλοι φταίνε για όλα κι όλοι φταίμε για όλα!!! Αριστεροί, δεξιοί, αναρχικοί, όλοι φταίμε. Λυπάμαι που το λέω αλλά... θαρρείς κι αυτό που θέλουμε πραγματικά δεν είναι ν' ανεβάσουμε όλοι ένα επίπεδο, όχι μόνο υλικά τη ζωή μας. Αλλά μάλλον ο κόσμος πιο πολύ ενδιαφέρεται για το υλικό ανέβασμα ή όταν δεν το 'χει αυτό βγάζει τ' απωθημένα του. Δεν είμαι ούτε πολιτικός, ούτε διανοούμενος για να σας το αναλύσω περισσότερο, αλλά δεν αισθάνομαι δικαιωμένος.
- Θα έλεγες ότι καλλιτέχνες, διανοούμενοι κι ακαδημαϊκοί περιμένουν ακόμη την επανάσταση μακριά νυχτωμένοι; Την περιμένουν όλοι απ' τους καναπέδες;
Γ.Α: Έτσι νομίζω, έτσι κι αλλιώς. Καλά, ειδικά οι ακαδημαϊκοί... Και οι αριστεροί του καναπέ, έτσι κι αλλιώς, ήταν ένα κίνημα που ξεκίνησε μετά τη μεταπολίτευση. Κι όπως πάντα, όπως όλους αυτούς τους αιώνες [γελάει πονηρά], αυτό που πραγματικά μπορεί να περιμένει ο καθένας είναι την προσωπική του αφύπνιση. Και το να αναλάβει ο καθένας την ευθύνη του εαυτού του σε σχέση με την κοινωνία και τον κόσμο. Τα οποία τώρα τα λέμε εμείς και... εντάξει. Μπορεί ένας άνθρωπος στους 100 κάτι να παίρνει, αλλά οι υπόλοιποι 99 δε θέλουν να ξέρουν μάλλον. Και πόσο μάλλον ν' ακούν.
Συγνώμη, δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξος, δεν είναι λίγο πράγμα ένας άνθρωπος στους 100 να κρατάει αναμμένο αυτό το κεράκι ή τη φλόγα... Δεν είναι καθόλου λίγο.
- Το κοινό σας σε σχέση με το τότε... Αν κρίνω από την τελευταία φορά που σας είδα στο Θέατρο Κήπου το φθινόπωρο, είναι και 18άρηδες φοιτητές και 45άρηδες ή 40άρηδες και περιμένει πως και πως αυτό το live το καινούργιο στο Block 33. Πλησιάζει ο κόσμος για να μιλήσει;
Γ.Α: Όλα αυτά τα χρόνια έτσι είναι, και στην εποχή που ήταν οι Τρύπες και τώρα. Νομίζω ώρες-ώρες είναι πάρα πολύ ωραίο και πολύ δυνατό σαν εμπειρία. Γιατί ο κόσμος που μας πλησιάζει ή με πλησιάζει για να μιλήσουμε δεν είναι φανς ακριβώς. Δεν είναι ακριβώς η σχέση του διάσημου καλλιτέχνη με το ταπεινό ακροατήριό του. Είναι λίγο-πολύ επί ίσοις όροις, με τις ανησυχίες του, με τις αμφιβολίες του.
Όλα αυτά τα χρόνια με τον τρόπο που εργάζομαι μαζί με τους ανθρώπους μου, αυτό που δημιουργούμε ως ηθική, έχουμε φτιάξει ένα ακροατήριο που πολλές φορές είναι και πάνω από μας. Και είμαι σίγουρος ότι είναι και καλά "γυμνασμένο". Δηλαδή δε θα καταφέρουμε ποτέ να το κοροϊδέψουμε και γι' αυτό νιώθω πολύ περήφανος. Δηλαδή αν ποτέ χρειαστεί θα μας κράξει και καλά θα κάνει. Είναι έτοιμοι και για κάτι τέτοιο.
- Είδα πρόσφατα σε ένα ντοκιμαντέρ για τη μουσική στον κινηματογράφο, το Χατζηνάσιο που είχε συνεργαστεί με το Νικολαΐδη στη "Γλυκιά Συμμορία" κι όχι μόνο, να δηλώνει ότι "δεν πιστεύει πως η τέχνη χρησιμεύει σε κάτι. Γιατί αν χρησίμευε, ύστερα από 30 χρόνια πολιτικό τραγούδι δε θα είχαμε φτάσει εδώ που φτάσαμε". Στο λέω αυτό γιατί για μένα οι Τρύπες και η μουσική που συνεχίζεις να βγάζεις είναι και πολιτική, με την έννοια ότι είχες πάντα μια άποψη για την κοινωνία και γι' αυτό που συνέβαινε δίπλα σου. Κι αυτό για να το ακούσει ο άλλος πρόσεχες τους στίχους, δεν ήταν μόνο η μουσική. Εσύ τώρα τι θα έλεγες για την τέχνη και για τη μουσική. Είναι ακόμη το αποκούμπι για πολλούς και για σένα;
Γ.Α: Κοίταξε. Αυτό το θέμα συζητιέται αιώνες τώρα. Έχουν γραφτεί ολόκληρες βιβλιοθήκες για το θέμα. Το να λέμε ότι η τέχνη αλλάζει τον κόσμο κι άρα το πολιτικό τραγούδι μετά από τόσα χρόνια... εγώ θέτω το ερώτημα "ποιο ακριβώς πολιτικό τραγούδι εννοεί ότι είναι τέχνη ο κ. Χατζηνάσιος;" Γιατί μετά τη μεταπολίτευση γεμίσαμε ένα κάρο υβρίδια, κυρίως του Θεοδωράκη, και ψευτοεντεχνιές ανέμπνευστες που νόμιζαν ότι άμα λένε "δεν πληρώνουμε" ή άλλα τέτοια ότι αυτό είναι τέχνη ή τραγούδι.
Εν πάση περιπτώσει δε μ' ενδιαφέρει πολύ ο όρος "πολιτικό τραγούδι". Τις περισσότερες φορές χρησιμοποιήθηκε σαν όχημα για καριέρες, επιχορηγήσεις, σταδιοδρομίες και τέτοια. Ότι κάτι γίνεται με δόλο και χωρίς πνεύμα ή έμπνευση γιατί να είναι τέχνη και γιατί ν' αλλάξει τον κόσμο. Ίσα-ίσα διαιώνισε τη βλακεία και την απάθεια.
- Αυτά έλεγε κι ο Χατζηνάσιος.
Γ.Α: Η αληθινή τέχνη, αυτό που σε διεγείρει συστηματικά και πνευματικά και σωματικά, αυτό που περιέχει μια δύναμη και μια ενέργεια, είμαστε όλοι μάρτυρες του πως μας έχει μεταλλάξει μια τέτοια εμπειρία όταν ήμασταν πιτσιρίκια. Στον καθένα μας ένα κομμάτι του χαρακτήρα του οφείλεται στο πόσες φορές βρέθηκε μπροστά σε στιγμές αληθινής τέχνης. Είτε διαβάζοντας Ντοστογιέφσκι ή Νίτσε, είτε ακούγοντας Μάνο Χατζιδάκι ή Βιβάλντι. Ή ακούγοντας Τζίμι Χέντριξ. Μην τρελαθούμε. Εγώ πιστεύω ότι η τέχνη δεν είναι ακριβώς αποκούμπι. Η τέχνη είναι ένας τρόπος να διαιωνίζεται η ελπίδα ότι κάποτε ο άνθρωπος θα ξεπεράσει τη μικρότητά του και την ψευδοατομικότητά του. Είναι ένας δρόμος η τέχνη για να εξελιχθούμε.
- Όταν λες για τη μεγαλύτερη μπάντα ελληνικού ροκ, σκέφτεσαι Τρύπες. Υπάρχει κόσμος που θα γούσταρε ίσως μια επανένωση. Χτες ήμουν στο εξαιρετικό live του Μπάμπη Παπαδόπουλου. Αγαπώ τους Ghost Note Project του Ασκληπιού Ζαμπέτα, δε χάνω τα δικά σας live από την εποχή των Λύκων. Ο καθένας σας κινείστε τώρα σε διαφορετικά μονοπάτια, αλλά θέλω να μου πεις κι αυτό. Νοσταλγείς καθόλου εκείνη την εποχή;
Γ.Α: Γενικώς δε νοσταλγώ. Όχι μόνο την εποχή Τρύπες. Είμαι τώρα 53 χρονών και δε νοσταλγώ ούτε την ηλικία μου στα 33. Η ζωή προχωράει, έχω αποδεχτεί αυτό το πράγμα κι ο κάθε άνθρωπος εκεί που είναι να πάει, θα πάει. Και καλά είναι να πηγαίνει χαρούμενος, χωρίς να πισωκοιτάξει... Αν κοιτάξεις προς τα πίσω είναι μόνο για να πάρεις τις πληροφορίες που χρειάζεσαι για να μην επαναλάβεις τα ίδια λάθη.
Προχωράμε. Είναι πολύ ωραίο που βλέπεις αυτή τη στιγμή το Μπάμπη να κάνει αυτά, εμάς να κάνουμε άλλα, τον Ασκληπιό να κάνει άλλα. Οι Τρύπες στην εποχή τους ήταν ωραίες. Ήταν στην ώρα τους ήταν αυτό που ήταν να συμβεί, ήταν η νιότη μας, η ενέργειά μας, αυτά που είχαμε να πούμε. Ήταν πάρα πολύ ωραία. Και τα σέβομαι και νιώθω ευγνωμοσύνη που τα έζησα, αλλά δε νοσταλγώ.
- Από γκρουπ της "ελληνικής σκηνής" ακούς; Ξεχωρίζεις κάποια απ' αυτά; Το λέω γιατί τα τελευταία 7-8 χρόνια παρουσιάζω στην εκπομπή συγκροτήματα απ' τη Θεσσαλονίκη και την υπόλοιπη Ελλάδα. Κάποτε τους έλεγα "τοπικούς ήρωες" γιατί δεν ασχολιόταν πολύς κόσμος μαζί τους. Έχουν όμως τα τελευταία χρόνια αρχίσει και βγαίνουν ωραία πράγματα...
Γ.Α: Εντάξει. Λίγο η ηλεκτρονική σκηνή έχει πάντοτε το ενδιαφέρον της, γιατί είναι πιο πειραματική και πιο αυθόρμητη από την άποψη ότι δεν έχει ματαιοδοξία πολλή. Δουλεύει για τη μουσική. Τώρα κάποιες μπάντες που γίνονται για να τραγουδήσουμε και καλά ροκ με ελληνικό στίχο, βλέπεις από πίσω και την αγωνία ότι θέλουν να πιάσουν κόσμο... δε ψήνομαι, δεν έχω ακούσει κάτι πολύ εμπνευσμένο. Πιο ενδιαφέροντα πράγματα ακούω από την πειραματική και ηλεκτρονική μουσική. Νομίζω ότι τώρα διαμορφώνεται μια νέα γενιά από παιδιά που περνάνε δύσκολα, αλλά που θα οδηγηθούνε κάπου αλλού. Νομίζω ότι μετά από μερικά χρόνια θ' ακούσουμε ωραία δείγματα, και απ' αυτό που λέγεται ροκ μουσική ή κάτι που να μην είναι mainstream. Θ' ακούσουμε πράγματα, έτσι πιστεύω.
- Ζεις χρόνια εκτός κέντρου. Η Θεσσαλονίκη πόσο σου φαίνεται ότι έχει αλλάξει σε όλα αυτά τα χρόνια;
Γ.Α: Στη Θεσσαλονίκη έγινε ένα μεγάλο έγκλημα από εγκληματίες που τώρα είναι στη φυλακή. Ο λόγος που σηκώθηκα κι έφυγα και πήγα λίγο παραέξω ήταν γιατί πνιγόμουνα. Από το '74 μέχρι τα τέλη του '80 η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη μαγική. Κανονικά! Υπήρχε ροκ κίνημα, υπήρχε το πανκ, υπήρχαν διάφορες φυλές που ζούσαν στο δρόμο καθημερινά. Νομίζω ότι ακόμα μ' αυτή τη φόρα ζούμε. Κι οι Τρύπες μέσα απ' αυτό το καζάνι βγήκανε.
Αργότερα ήρθαν σιγά-σιγά οι δεξιο-χριστιανο-απατεώνες, όπως πάντα βέβαια γιατί τις περισσότερες φορές ο υπερβολικός εθνικισμός κρύβει μεγάλη απατεωνιά από πίσω, οι οποίοι την καταστρέψανε ηθικά, ψυχολογικά, αισθητικά. Και βέβαια ο κόσμος τους ψήφιζε όλες αυτές τις δεκαετίες. Και τώρα όλοι μένουνε απορημένοι και νιώθουνε σε κενό, γιατί οι άνθρωποι που καταστρέψανε αυτήν την πόλη με την στήριξη των μισών και παραπάνω Θεσσαλονικιών είναι τώρα ισόβια. Χα, χα! Μάλλον τους άξιζε!
Αλλά μαζί μ' αυτούς άξιζε σε μας να ζήσουμε αυτόν τον ξεπεσμό μιας τόσο θαυμάσιας και ζωντανής πόλης; Τι να πω; Ας ελπίσουμε ότι θα ξαναπάρει σιγά-σιγά τα πάνω της. Δεν εννοώ οπωσδήποτε κάτι θετικό για τον Μπουτάρη, αλλά ας ελπίσουμε ότι θα ξαναπάρει σιγά-σιγά μια κάποια φόρα.
- Είχες όμως παίξει και στηρίξει μαζί με άλλους την προσπάθεια να γίνει η Θεσσαλονίκη Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νέων το 2014. Βλέπω πολύ... εθελοντισμό για τα νέα παιδιά και λίγες θέσεις εργασίας...
Γ.Α: Πολιτισμικά αυτός ο τόπος, όποτε έγινε κάτι της προκοπής, στηρίχθηκε κατά κάποιον τρόπο στον εθελοντισμό κάποιων τρελών. Γιατί κανείς δεν πρόκειται ποτέ να πληρωθεί για το καλό που θα κάνει. Μόνο άμα κάνεις κακό είσαι-γίνεσαι και λαοφιλής και πλούσιος.
- Παλιά είχες πει στον Μηλάτο ότι είσαι ικανός να κατέβεις απ' το ταξί αν ακούσεις τραγούδι που δε σου αρέσει, γιατί ένιωθες σα να σε βασάνιζαν όπως τον τύπο στο Κουρδιστό Πορτοκάλι.
Γ.Α: (γελάει) Που το θυμήθηκες; Ναι, το 'χω πει. Το πιστεύω ακόμα και τώρα.
- Το 'χω κάνει κι εγώ και γι' αυτό το θυμάμαι. Μου είχε κάνει εντύπωση. Η έλλειψη αισθητικής πόσο σ' ενοχλεί;
Γ.Α: Τόσο ώστε να κάνω αυτό που έκανα. Να αποτραβηχτώ για να μην τρώω στη μάπα αυτήν την κακογουστιά που επικρατεί ή επικρατούσε τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Κι έχω μια αισιοδοξία ότι σιγά-σιγά θα ξεπεραστεί. Προτιμώ να πηγαίνω παραπέρα και να φτιάχνω το δικό μου σύμπαν, το δικό μου κόσμο, τις δικές μου παρέες, ν' ακούμε τις δικές μας μουσικές, να φτιάχνουμε τις δικές μας μουσικές και να έχουμε το δικό μας τρόπο επικοινωνίας. Γιατί όποτε πας να βγεις παραέξω στο "κυρίως ρεύμα" βλέπεις να επικρατεί μεγάλη αλητεία. Τώρα με την κρίση ίσως διορθώθηκε λιγάκι αυτό αλλά αν πας λίγο πιο εκεί τις νιώθεις τις ...Ανάσες των Λύκων.
- Μεγαλώνοντας αλλάζουμε, μαλακώνουμε; Πηγαίνουμε στην Κρήτη, γινόμαστε καλύτεροι;
Γ.Α: Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Ούτε μαλακώνουμε. Δεν ξέρω τι κάνουμε, τι να σου πω; Το τι είμαστε ο καθένας, φαίνεται. Δεν είναι προορισμός μου ούτε να μαλακώσω, ούτε να αγριέψω.
- Μου είχε πει ο Παύλος Παυλίδης, εδώ στο ραδιόφωνο ότι είσαι ποιητής. Η Αγγελική Αριστομενοπούλου, με την οποία είχαμε μιλήσει στην εκπομπή για το ντοκιμαντέρ της "Ταξιδιάρα Ψυχή", πως δεν είσαι καλλιτέχνης ή μόνο τραγουδιστής, είσαι κάτι άλλο. Στην Ελλάδα πάλι είσαι ό,τι δηλώσεις. Αν έπρεπε εσύ να δηλώσεις κάτι σαν επάγγελμα τι θα έλεγες ότι είναι αυτό;
Γ.Α: Φορολογικά είμαι μουσικός, οπότε αυτό νομίζω με καλύπτει κιόλας. Ό,τι εννοεί κι ό,τι κουβαλάει η μουσική μέσα της, γιατί πιστεύω ότι η μουσική είναι η μεγαλύτερη και η απόλυτη θρησκεία. Οπότε είμαι μουσικός.
- Γιάννη ευχαριστώ για την κουβέντα και καλή αντάμωση στο Block 33, στις 19 Απριλίου.
Γ.Α: Γεια σου Εύα.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου