Η κρίση ήλθε στο σπίτι μας από το συνηθισμένο δρόμο: τα βραδινά δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης. Τα νέα ήταν διαρκώς δυσάρεστα, με έντονο το αίσθημα της αγωνίας για το αύριο. Σιγά-σιγά εξοικειωθήκαμε με τη μελαγχολία και τη θλίψη. Συνηθίσαμε στη χρήση όχι και τόσο εύηχων χρηματοπιστωτικών όρων που δεν γνωρίζαμε από πριν, αλλά που είχαμε αρχίσει να αντιλαμβανόμαστε τη σημασία τους στη ζωή μας, όπως περίπου τα ρίχτερ των σεισμών όταν τρέμει η γη κάτω από τα πόδια μας.
Σύντομα, η κρίση έφτασε και στα ακουστικά του τηλεφώνου μας, σταθερών και κινητών.
Φίλοι και γνωστοί, άτομα που είχες καιρό να τους μιλήσεις τηλεφωνούσαν κατά τη διάρκεια των δελτίων ή μετά από αυτά. Το «τι γίνεσαι;», «είσαι καλά;», «πώς πάει;» αντικαταστάθηκαν σύντομα από πιο πρακτικές ερωτήσεις, «άκουσες τα νέα;», «τι λες να γίνει;», «πιστεύεις πως θα χρεοκοπήσουμε;». Δεν θυμάμαι πόσες φορές έχω κάνει αυτή την ερώτηση σε φίλους μου οικονομολόγους, αλλά και σε άλλους λιγότερο ειδικούς. Δεν θυμάμαι, πόσες φορές επανέλαβα αυτή τη φράση: «Λες να τα καταφέρουμε;». Δεν θυμάμαι πόσες φορές πήρα την ίδια απάντηση: «Δεν ξέρω!».
Στη συνέχεια αρχίσαμε να μετράμε τα κλειστά μαγαζιά στους δρόμους της πόλης. Με τα κλειστά μαγαζιά άρχισε να κλείνει κι η καρδιά μας. Είπα να σταματήσω να μετράω. Τι νόημα είχε άλλωστε; Σταμάτησα. Τώρα τελευταία, λοξοκοιτάζω μόνο προς τις βιτρίνες. Το κεφάλι μου είναι στραμμένο προς την άλλη πλευρά, προς τα αυτοκίνητα που κινούνται προς τις ίδιες πάντα κατευθύνσεις. Είναι πιο ευχάριστο θέαμα από τις κατεβασμένες με στόρια βιτρίνες και τα άδεια καταστήματα.Η κατάσταση στην αρχή είχε όλα τα χαρακτηριστικά του απρόσμενου κακού νέου, αυτού που λες «δεν είναι δυνατόν να τύχει αυτό σε μένα». Και όμως τυχαίνει σε σένα και στην αρχή δεν ξέρεις πώς να αντιδράσεις και όταν το συνειδητοποιείς απλώς πενθείς, δεν ξέρεις τι άλλο να κάνεις.
Πολλοί φίλοι μου πενθούσαν όλο αυτό τον καιρό, κι εγώ ο ίδιος. Μοιραζόμουν τις σκέψεις και τις αγωνίες στο σπίτι, στη δουλειά, ακόμη και στο γήπεδο. Ακόμη και στο γήπεδο, που μέχρι τώρα κατάφερνε να με κάνει να ξεχνώ τα πάντα εκτός από το πάθος για τη νίκη της ομάδας μας, τα ημίχρονά μας δεν είναι πια όπως παλιά.Στους αγανακτισμένους δεν πήγα. Δεν έβρισκα το λόγο να πάω. Δεν μου πάει αυτό που ονομάζεται «emotional politics»∙ για τις συγκινήσεις έχω τον ΠΑΟΚ. Το ότι ήμουν και εγώ θυμωμένος δεν αποτελούσε επαρκή λόγο για να με κάνει να βρεθώ με άλλους θυμωμένους. Δεν ήμουν βέβαιος, εξάλλου, πως ήμασταν θυμωμένοι για τους ίδιους λόγους, δεν ήμουν βέβαιος πως πολλοί θυμοί μαζί, ασπόνδυλα συγκεντρωμένοι, όπως ένα τσουβάλι πατάτες, συνιστούν μια κάποια λύση.
Ο καιρός κυλούσε κάπως έτσι, θλιβερός, μελαγχολικός περιμένοντας μικρές χαρές, γιατί οι μεγάλες δεν φαίνονταν από πουθενά. Κάπως ξαφνικά συνειδητοποίησα πως οι συζητήσεις είχαν σταδιακά αρχίσει να αλλάζουν χαρακτήρα. Στα συνηθισμένα ερωτήματα του τύπου «τι λες, θα χρεοκοπήσουμε;» άρχισαν δειλά δειλά, κάπως ντροπαλά στην αρχή, να εμφανίζονται κι άλλα: «Θα κάνουμε κάτι;». Ολοένα και περισσότεροι εξέπεμπαν την ανάγκη για κάτι συλλογικό, για κάτι που θα ξεπερνούσε την ατομική στάση ή την απλή διαμαρτυρία. Όχι, δεν ήταν η κοινωνικότητά μας που οξύνθηκε με την κρίση, ήταν η συνείδησή μας που σε πολλούς ξύπνησε.
Με την κρίση ένα σημαντικό τμήμα ανθρώπων που ζούσαν τη ζωή τους «ανέμελα», περιορίζοντας τις ευθύνες στην καριέρα τους και την οικογένειά τους, συνειδητοποίησαν πως για να μπορεί κάποιος να απολαμβάνει ένα επίπεδο ευημερίας και ένα επίπεδο πολιτικής ελευθερίας και δημοκρατίας ανάλογο με αυτό της αναπτυγμένης Δύσης πρέπει να πληρώσει το κόστος που του αναλογεί. Όχι μόνο πληρώνοντας φόρους, αλλά καταβάλλοντας και το κόστος του πολίτη. Το κόστος του πολίτη σημαίνει ενασχόληση με τα κοινά, σημαίνει να πάρεις το ρίσκο να εκτεθείς, όχι μόνο να σχολιάζεις εκ του ασφαλούς.Με την κρίση αρχίσαμε πολλοί να σκεφτόμαστε πως κάτι πρέπει να γίνει για να πάμε από το εγώ στο εμείς.
Κάπως έτσι δεν γεννιούνται και οι ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο;
Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και ιδρυτικό μέλος του Κοινωνικού Συνδέσμου.
http://www.kala-nea.gr/archives/24977
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου