ΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΟ, ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ, ΓΕΓΟΝΟΣ ΤΟΥ Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ...
του Γιάννη Κ. Αικατερινάρη
Τον Σεπτέμβριο του 1917 ένα συνταρακτικό γεγονός συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία και ευαισθητοποίησε πολλούς αξιωματικούς, που με αφορμή αυτό οργάνωσαν και εντάχθηκαν στο κίνημα της "Εθνικής Άμυνας". Σ' αυτό το κίνημα προσχώρησε τελικά και με κάποια καθυστέρηση, λόγω των αρχικών ενδοιασμών του, και ο ίδιος ο Ελ. Βενιζέλος, παρότι εξ αρχής αυτό χαρακτηριζόταν ως "αντιβασιλικό".
Η αιτία της κινητοποίησης ήταν ότι 6.500 περίπου στρατιώτες και αξιωματικοί αναγκάστηκαν σε μια ιδιότυπη εκτόπιση στη Γερμανία. Ιδιότυπη γιατί οι περισσότεροι αξιωματικοί, ως φιλοβασιλικοί και εκ προοιμίου φίλα διακείμενοι στους Γερμανούς, απολάμβαναν σε ενοικιαζόμενα σπίτια ένα καθεστώς φιλοξενίας, εν αντιθέσει με τους στρατιώτες που διέμεναν σε στρατώνες, αν και όχι έγκλειστοι κατά το μεγαλύτερο τουλάχιστο διάστημα.
Όλοι αυτοί οι στρατευμένοι άνδρες ανήκαν στο Δ΄Σώμα Στρατού με έδρα την Καβάλα. Ήταν αυτοί που δεν κατόρθωσαν να αποφύγουν την αιχμαλωσία, όπως έκανε ένας μικρότερος αριθμός ανδρών που κατέφυγαν με σκάφη στη Θάσο, στην Χαλκιδική (Χριστοδούλου) και στη συνέχεια στη Θεσσαλονίκη. Το σύνολο σχεδόν αυτής της δύναμης ανδρών οδηγήθηκε από τους Γερμανούς και και με την εν τοις πράγμασι ανοχή της ελληνικής φιλοβασιλικής κυβέρνησης, στο Gorlitz της Γερμανίας (σ.σ. Στην περιοχή της Σιλεσίας).
Ανάμεσα σ'αυτούς ήταν και ο Αρίσταρχος Παραθυράς (βλ. φωτο), δάσκαλος από την Χαλκιδική και πατέρας του γιατρού και φίλου μου από τα παιδικά μας δύσκολα χρόνια, Χρήστου Παραθυρά, στον οποίο και αφιερώνω το τραγούδι που γράφηκε εκεί. Ξέρω ότι ο Χρήστος θα το χαρεί, και όπως τόσες άλλες φορές στη ζωή του θα βγει νικητής και από αυτή του την περιπέτεια!
Στο Gorlitz οι Έλληνες στρατιώτες -και σε πρωταγωνιστικό ρόλο και ο Αρ. Παραθυράς- ήρθαν σε συνεννόηση με την Ρόζα Λούξεμπουργκ, η οποία συχνά εκφωνούσε στους Έλληνες στρατιώτες πύρινους επαναστατικούς λόγους. Ξέσπασε έτσι στη συνέχεια το γνωστό κίνημα, που και πάλι είχε δημιουργήσει περιπέτειες σε πολλούς απ' αυτούς τους ασυμβίβαστους Έλληνες (βλ. σχετικά G. Gianoulopoulos, η ελληνική εξωτερική πολιτική (1900-1923), ΠΑΝΟΡΑΜΑ 20 ΑΙΩΝΑ, ΕΡΤ 1984, Γεράσιμου Αλεξάτου, Οι Έλληνες του Γκαίρλιτς 1916-1919, που σας το συνιστώ, Γιάννη Αικατερινάρη, H XAΛKIΔIKH ΣTON EΘNIKO ΔIXAΣMO (1916-1917), Επίσημα έγγραφα και μαρτυρίες, σε 7 συνέχειες στο περ. "ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ" 2003 και μία στο "ΑΝΤΙ" κ. ά.).
Αξίζει εδώ να σημειώσω ότι ανάμεσα στους εκτοπισμένους στρατευμένους, που δημιούργησαν μια ελληνική παροικία, υπήρξαν και πολλοί καλλιτέχνες (π. χ. ο ζωγράφος Παύλος Ροδοκανάκης), συγγραφείς (Βασίλης Ρώτας, Λέων Κουκούλας) , μουσικοί κ.ά. Ακούστε όμως το ενδιαφέρον τραγούδι "Χήρα ν' αλλάξεις τ'όνομα" του Απόστολου Παπαδιαμαντή, και μια άλλη φορά θα γράψω περισσότερα γι' αυτή την άγνωστη, όσο και ενδιαφέρουσα ιστορία!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου