Τουριστικό Προϊόν Χαλκιδικής: Αξίζει την τύχη που του επιφυλάσσει η «Ελληνικός Χρυσός»;

Σκέψεις του Σπύρου Αβδημιώτη
Μόνιμο Διδακτικό Προσωπικό ΤΕΙ
Ερευνητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Πολλά ακούγονται και πολλά λέγονται για τη Χαλκιδική, τις τελευταίες εβδομάδες. Στο λεξιλόγιο όλων μας οι λέξεις ανάπτυξη, επένδυση, κέρδος, όφελος, περιβάλλον, χρησιμοποιούνται συνεχώς, δίχως όμως (και είμαι βέβαιος για αυτό) να εννοούν όλοι με τον ίδιο τρόπο τις έννοιες αυτές. Καθείς, με βάση τη δική του οπτική γωνιά βλέπει αυτό που θέλει να δει, και πράττει αυτό που πρέπει για να σώσει το τόπο του, την οικογένειά του, την πατρίδα του, επιμένοντας στα δικά του επιχειρήματα δίχως να ακούει τους άλλους, οι οποίοι είναι  a priori είτε πουλημένοι, είτε εγκάθετοι, είτε ταραξίες. Καταλήγουμε να συζητούμε με μια έντονα εσωστρεφή διάθεση κλείνοντας αυτιά και μάτια στα όσα λένε όσοι δεν έχουν την ίδια άποψη με εμάς. Σημεία παθογένειας και κοινωνικής αναταραχής, που με την επιμονή του κράτους (ακόμη κα με κατασταλτικά μέσα) να επιβάλλει το «σωστό» έγινε πολύ περισσότερο παθογενής… καρκινογόνος θα μπορούσα να πω.

Η δική μου οπτική γωνία είναι ο τουρισμός. Ένα επιστημονικό πεδίο που πολλοί το αμφισβητούν… έχω αρθρογραφήσει στο θέμα αυτό και σας παραπέμπω εκεί[1]. Ο τουρισμός είναι διεπιστημονικό φαινόμενο που σχετίζεται με τον άνθρωπο, με την οικονομία, το περιβάλλον, την κοινωνία. Όλα όσα η αειφορία, θέλει να κρατήσει ζωτικά εις το διηνεκές. Τούτος ο συσχετισμός δημιουργεί την πρόθεση και την προδιάθεση να εξετάσεις την κατάσταση από τρείς τουλάχιστον οπτικές γωνίες, σχεδόν ολιστικά.
Στο συγκεκριμένο θέμα της εξόρυξης και μεταλλουργίας, ποτέ δεν τάχθηκα απέναντι στο δικαίωμα επιλογής της εργασίας και του κλάδου δραστηριοποίησης. Είναι θεμελιώδες δικαίωμα ο καθένας μας να έχει τη δυνατότητα να εργαστεί, όπως και όπου επιθυμεί, εκεί που νιώθει χρήσιμος και κοινωνικά αποδεκτός. Το ζήτημα προκύπτει στις συγκρούσεις των δραστηριοτήτων. Όταν ο ένας τομέας δράσης περιορίζει ή καταστρέφει τον άλλον. Όταν ο ένας τομέας δράσης χρησιμοποιεί ή κατασπαταλεί τους πόρους που είναι απαραίτητοι για να βασιστούν και να αναπτυχθούν άλλοι τομείς.
Αυτό συμβαίνει σήμερα στη Χαλκιδική. Η παραδοχή ότι το οικονομικό μοντέλο θα αλλάξει την οικονομία της περιοχής σε «μη αναστρέψιμο» επίπεδο, αυτομάτως καθιστά ως μονίμως μεταλλευτική μια περιοχή στην οποία δεν είναι όλοι μεταλλωρύχοι. Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη, όταν η μεταλλευτική δραστηριότητα είναι μη αειφορική. Όπως και να έχει, κάποτε ο χρυσός, ο χαλκός και κάθε άλλο μέταλλο, θα τελειώσουν. Τίθεται το ερώτημα (ρητορικό μάλλον) μετά τι;
Υπάρχει επίσης διαφωνία για τον τρόπο εξόρυξης, την μεταλλουργική μέθοδο, τα απόβλητα, το νερό, τη θάλασσα, την αλιεία, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την (παρεξηγημένη) μελισσοκομεία. Τόσα αναπάντητα ερωτήματα που φοβάμαι ότι θα απαντηθούν στην πράξη μετρώντας συνέπειες. Υπάρχουν όμως κι άλλα ερωτήματα (επίσης ρητορικά). Υπάρχει εναλλακτική λύση; Είναι εφικτό να μετρήσουμε τα υπέρ και τα κατά και να αποφασίσουμε εμείς για το μέλλον μας; Είναι ηθικά αποδεκτό να στερήσουμε την εργασία από χιλιάδες ανθρώπους; Είναι οικονομικά βιώσιμο να θυσιάσουμε θέσεις εργασίας είτε για την εξόρυξη μεταλλευμάτων, είτε για να διατηρήσουμε το περιβάλλον και το νερό μας;
Δυστυχώς όμως, δεν δίνεται απάντηση στα ερωτήματα αυτά. Ο διάλογος παραμένει εσωστρεφής. Οι κρατούντες, ωστόσο, φρόντισαν να αποφασίσουν για εμάς με δικό τους όφελος. Να μας βγάλουν από την κρίση, με όποιο κόστος. Να μας βγάλουν από τη θέση στην οποία οι ίδιοι μας έφεραν, με την κακή εξουσία που άσκησαν. Οι πολιτικοί ταγοί που κατηγορήθηκαν για σωρεία σκανδάλων σήμερα με κάθε κόστος, προσπαθούν να πράξουν το σωστό. Στα πλαίσια λοιπόν αυτής της «βίαιης» εξόδου από την κρίση, χωρίζουν την Ελλάδα σε ζώνες δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στην ανάπτυξη και την αειφορία. Λέξεις που χρησιμοποιούνται προσχηματικά για να κόψουν και να ράψουν κατά το δοκούν, ή μάλλον κατά το δοκούν των εντολοδότων τους. Το όλο αναπτυξιακό επιχείρημα ονομάζεται «Χωροταξικός Σχεδιασμός» και αυτές τις ημέρες συζητείται σε όλες τις περιφέρειες.
Για τη Χαλκιδική ο ρόλος που της επιφυλάσσεται είναι μεταλλευτικός. Η Κασσάνδρα φαίνεται να τη «γλυτώνει», κατά το κοινώς λεγόμενο, αλλά το μόνο βέβαιο είναι ότι μακροπρόθεσμα θα συλλέξει τις συνέπειες της γιγαντιαίας μεταλλουργικής δραστηριότητας, η οποία με το πέρας της, αφήνει σεληνιακό τοπίο. Τα μέχρι σήμερα παγκόσμια παραδείγματα (ιδιαίτερα από low cost εταιρείες όπως η ανάδοχος) είναι απογοητευτικά. Θέτουμε λοιπόν, για χάρη του χρυσού σε περιορισμό (ουσιαστικά θα αλείψουμε με σμύρνα και στη συνέχεια θα λιβανίσουμε) τους τουριστικούς πόρους που αν υπήρχαν σε κάποια άλλη χώρα που σέβεται τον πολιτισμός της και την ιστορία της, θα ήταν τα σύμβολα της ανάπτυξης και της προβολής. Δεν βρίσκεις παντού Άγιο Όρος, ούτε Σταγειρα κι Αριστοτέλη. Ούτε διώρυγα του Ξέρξη, ούτε Πετράλωνα, ούτε δάση μέχρι την αμμουδιά και θάλασσες τόσο φιλόξενες.
Τολμώντας λοιπόν να παρέμβω στη συζήτηση κάνω μια υπόθεση. Αν στο νέο χωροταξικό σχεδιασμό περιοχές της Χαλκιδικής χαρακτηριστούν ως  περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού με έμφαση στον πολιτισμικό τουρισμό, τότε άμεσα δίνεται το δικαίωμα στην οικονομία μας να επιδιώξει οφέλη που αφορούν :

• Στη δυνατότητα ολοκληρωμένων τουριστικών παρεμβάσεων
• Στην ανάδειξη των ανταγωνιστικών στοιχείων της περιοχής
• Στην ένταξη ειδικών τουριστικών υποδομών και εγκαταστάσεων
• Στην προώθηση μέτρων και εφαρμογών εξοικονόμησης ενέργειας με τη χρήση ήπιων ΑΠΕ
• Προστασία και αποκατάσταση του περιβάλλοντος και του τοπίου
• Ανάληψη δράσεων αναβάθμισης του δομημένου χώρου
• Ανάπτυξη νέων και ενίσχυση και αναβάθμιση υφιστάμενων πολιτιστικών και τεχνικών υποδομών
• Στην παροχή κινήτρων με σκοπό τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων τουριστικών μονάδων
• Στην αναβάθμιση και μετατροπή υφιστάμενων ξενοδοχειακών καταλυμάτων σε σύνθετα τουριστικά καταλύματα
• Στην ανάπτυξη οργανωμένων κατασκηνώσεων
• Στη διατήρηση, προστασία και ανάδειξη φυσικών, πολιτιστικών, αρχιτεκτονικών στοιχείων και σημείων του χώρου
• Στην προσαρμογή της τυπολογίας των καταλυμάτων
• Στην επανά-χρηση κτιριακών αποθεμάτων
• Στην αξιοποίηση φυσικών, πολιτισμικών και ανθρωπογενούς δραστηριότητας πόρων
• Στην παροχή κινήτρων για τη δημιουργία δομών και υποδομών στήριξης προώθησης προγραμμάτων εκπαίδευσης και πιστοποίησης απασχολούμενων
• Στη λήψη μέτρων για την έγκαιρη και αποτελεσματική πρόληψη φαινομένων υποβάθμισης της ποιότητας των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων
• Στη συγκρότηση τοπικών πολυθεματικών δικτύων

Αυτές οι δραστηριότητες λοιπόν, γεννούν θέσεις εργασίας, κοινωνικό πλουτισμό και είναι αειφόρες, γιατί όλες αυτές οι επενδύσεις γίνονται όχι για την αποστέρηση των πόρων, αλλά με γνώμονα τη διατήρησή τους.
Όταν λοιπόν κερδίσουμε το δικαίωμα του ειλικρινούς διαλόγου και βρεθούμε στο δίλημμα ποιο δρόμο να διαλέξουμε, καλό θα ήταν να υπολογίσουμε τα υπέρ, τα κατά, και τις προοπτικές της κάθε δράσης… .πάντοτε όμως συνδεδεμένα με την υφιστάμενη οικονομική και πολιτική κρίση.
Για όλα τα παραπάνω, έχει αναπτυχθεί με τη δέουσα προσοχή, ένα αναπτυξιακό πλάνο που μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα και να διαρκέσει.

http://www.travelvoice.gr/touristiko-proion-xalkidikis-aksizei-tin-tixi-pou-tou-epifilassei-i-ellinikos-xrisos/