Το στέγαστρο γύρω από το αρχικό κέλυφος του ναού προφανώς έγινε πολύ αργότερα στα πλαίσια, συνήθως, ενός ανόητου εκσυγχρονισμού. Το ίδιο και οι άσχετες τζαμαρίες και οι πέτρες "χαλκιμανίες" δηλαδή κολλητές. Αποτέλεσμα: Το μνημείο χάθηκε... Ο τόπος στερήθηκε μιας αυθεντικής πολιτισμικής κληρονομιάς. ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΔΙΝΟΥΜΕ ΛΑΘΟΣ ΠΡΌΤΥΠΑ ΓΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΝΗΜΕΊΩΝ (και όχι αναπαλαιώσεις μνημείων όπως λαθεμένα τις λένε ανόητοι δημοσιογράφοι...) Σημειώστε απορίες σας
Ο Ναός χτίστηκε το 1811. Αν μεγεθύνει κανείς τη φωτογραφία επειδή έχει καλή ανάλυση μπορεί να το δει δεξιά από το κυκλικό παράθυρο, στον κεραμικό σταυρό. Κατά την επανάσταση του 1821 καταστράφηκε το ανατολικό τμήμα του (το Ιερό) για να αποκατασταθεί το 1842.
Σχετικά με τις επεμβάσεις που αναφέρει πιο πάνω ο σχολιαστής, έγιναν κάποιες αλλά με μεγάλη προσοχή ώστε να μην αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του ναού. Γι' αυτό και κάποιοι κατηγορούν τον ιερέα ότι «εγκατέλειψε το ναό στη μοίρα του».
Εξωτερικά τώρα οι επεμβάσεις που έγιναν ήταν η αμμοβολή και η αρμολόγηση της πέτρας καθώς και η "αποκατάσταση" της σκεπής.
Ο νάρθηκας υπήρχε στο αρχικό κέλυφος τα τελευταία 70 χρόνια τουλάχιστον όπως μαρτυρούν οι παλιότεροι, αλλά όπως φαίνεται από τις δρύινες κολόνες που τον στηρίζουν ίσως να είναι και από την αρχή. Οι μόνες παρεμβάσεις που έγιναν ήταν η προσθήκη της πεζούλας στο δυτικό μέρος, η οποία έγινε στα πρότυπα της υπάρχουσας στο ανατολικό τμήμα και βέβαια η τζαμαρία.
«Κολλητές» πέτρες δεν γνωρίζουμε να τοποθετήθηκαν πουθενά αλλού εκτός από το δάπεδο της αυλής.
Τώρα αν εσείς γνωρίζετε ή βλέπετε κάτι άλλο σας ακούμε…. Ευχαριστούμε για την παρέμβαση!
Φίλε μου φοβάμαι ότι επαληθεύτηκα σε όσα υποπτευόμουν. Γιατί οποιαδήποτε αποκατάσταση μνημείου θα πρέπει γίνεται με την ευθύνη επιστημόνων, που ανάλωσαν την ζωή τους στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Παρέχουν μάλιστα οι σχετικές υπηρεσίες Πολιτισμού στους ενδιαφερόμενους, χωρίς καμιά δαπάνη, κάθε σχετική πληροφορία για τέτοιες αποκαταστάσεις. Αρμόδιες Υπηρεσίες είναι η 10η Εφορεία Βυζαντινών Μνημείων Χαλκιδικής, που κατά ένα περίεργο λόγο έχει έδρα την ...Θεσσαλονίκη (;), η η 4η Εφορεία Νεωτέρων μνημείων Κ. Μακεδονίας κ.ά.
Εν προκειμένω ομολογείται το κλείσιμο με ...τζαμαρία του πρόναου. Άλλο όμως είναι ένα στέγαστρο ανοιχτό με δύο δρύινους, συνήθως, στύλους έμπροσθεν της κυρίας εισόδου του, όπως συναντάται στην τυπολογία των αντίστοιχων ναών της εποχής κι άλλο αυτή η προσθήκη της τζαμαρίας και ενδεχομένως και η επέκτασή της -εν είδει "φουρώ"- στη νότιο πλευρά του ναού, απ' όσο τουλάχιστον αντιλαμβάνομαι από την φωτογραφία.
Ένα συνηθισμένο επιχείρημα που χρησιμοποιούν οι "υπεύθυνοι" σε τέτοιες κακόγουστες επεκτάσεις -κακοποιήσεις εκκλησιαστικών μνημείων- είναι η προστασία των πιστών από το κρύο. Ξεχνούν βέβαια ότι όταν έγινε η ανέγερση του ναού (του όποιου ναού) οι κλιματολογικές συνθήκες ήταν πολύ δυσμενέστερες... Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και με την τοποθέτηση κλιματιστικών. Στο τέλος τέλος η προσέλευση στην εκκλησία, με όσες "ανέσεις" παρείχε εξ αρχής, είναι μια συνειδητή επιλογή του πιστού και ένα είδος άσκησης. Δεν γίνεται δηλαδή άλλες σύγχρονες παροχές να τις απορρίπτουμε ως ..."σατανικές" και άλλες να τις υιοθετούμε ως σημαντικά εργαλεία της ζωής μας...
Ανάλογες είναι και οι παρατηρήσεις μου για την κατασκευή πεζούλας ... ως αντιγραφή μιας άλλης, αυθεντικής ωστόσο. Λάθος και από τυπολογική και από μορφολογική άποψη, σύμφωνα τουλάχιστον με τους θεσμοθετημένους και κοινά αποδεκτούς κανόνες αποκατάστασης μνημείων. Κι αν ακόμα χρειασθούν ορισμένα συμπληρωματικά στοιχεία για τις ανάγκες της λειτουργίας ή της διευκόλυνσης του επισκέπτη θα πρέπει να είναι ίδια στην κλίμακα, αλλά απολύτως διακριτά από τα αυθεντικά ως προς το υλικό, ώστε να μην νοθεύουν δηλαδή την αρχική αίσθηση από το αυθεντικό μνημείο.
(ΒΛ. ΣΥΝΈΧΕΙΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΟΥ ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ)
Απλοϊκή, βέβαια, όπως και αβασάνιστη και γενικόλογη είναι η αναφορά στην επανάσταση του 1821. Το πιθανότερο, αν η καταστροφή συνέβη πράγματι εκείνα τα χρόνια, ήταν να εγκαταλείφθηκε το χωριό μεταξύ 1821 και 1827 (οπότε με το φιρμάνι του Σουλτάνου χορηγήθηκε αμνηστία στους κατοίκους του και επέστρεψαν στην πατρώα γη) και ως συνέπεια αυτής της εγκατάλειψης να υπήρξαν καταστροφές στο ναό. Ό, τι λέμε λοιπόν φίλε μου για τέτοια ζητήματα, αλλά και γενικότερα, θα πρέπει να είναι απόλυτα τεκμηριωμένο ή διατυπωμένο με κάθε επιφύλαξη. Εκπτώσεις εδώ, έστω και μη ηθελημένες, και σε τέτοια μάλιστα ζητήματα δεν χωράνε. Όπως για παράδειγμα λογικές "έγινε στα πρότυπα της υπάρχουσας στο ανατολικό τμήμα ..." στις αποκαταστάσεις δεν ισχύουν. Άλλο το αυθεντικό κι άλλο το αντίγραφο. Αν δεν ήταν έτσι όπως τα γράφω, θα συμπληρώναμε τότε και τον Παρθενώνα (ξέρουμε σήμερα πως ήταν στην αρχική του μορφή) και θα τον δίναμε ολοκληρωμένο στους τουρίστες ή στους αρχαιολάτρες. Το ίδιο και στο Κολοσσαίο της Ρώμης κι αλλού κι αλλού και σε ακόμη πιο "ταπεινά" μνημεία. Καμιά πρόσθετη λοιπόν κι αυθαίρετη επέμβαση, έστω κι αν την θέλει ο ...Πατριάρχης, που δεν θα την θέλει δηλαδή, γιατί γνωρίζει καλά τους "κανόνες του δέον γενέσθαι". Όσο για την αποστροφή του λόγου σου ότι "κάποιοι κατηγορούν τον ιερέα ότι εγκατέλειψε το ναό στη μοίρα του» θα σου έλεγα ότι αυτοί οι "κάποιοι" το πιθανότερο είναι να μην ανησύχησαν και όταν η χώρα "εγκαταλείφθηκε στη μοίρα της" εδώ και δεκαετίες. Γιατί εγκαταλείφθηκε, δηλαδή, σε ανίκανους και εν πολλοίς διεφθαρμένους κυβερνήτες, που τους ονοματίζω, προς άρση οποιασδήποτε παρεξήγησης, ανήκαν στα κόμματα εξουσίας, στη ΝΔ δηλαδή και στο ΠΑΣΟΚ. Ρώτησε, λοιπόν, μερικούς απ' αυτούς τους "ανησυχούντες" και θα δεις ότι ταυτίζονται παντού σε τέτοιου είδους επιλογές. Γιατί πάντα επιδιώκουν να τα έχουν καλά και με το Θεό και με την Εξουσία και με τον οποιονδήποτε αφέντη και κύρη, ξεχνώντας βασικούς κανόνες των θρησκευτικών δογμάτων και της Δημοκρατίας... Τα πάντα για το θεαθήναι και βεβαίως για τη δική τους βόλεψη... Και δεν αναφέρομαι, βέβαια, στους απλούς και συνήθως παρασυρμένους απλούς ανθρώπους, αλλά στους άλλους, τους μπαγαπόντηδες που όλοι καλά γνωρίζουμε... Οι ίδιοι, είμαι σίγουρος, οι "ανησυχούντες" για άλλα κι άλλα, δεν θα εκδηλώνουν καμιά ανησυχία για τους κινδύνους που εγκυμονεί για παράδειγμα η λειτουργία των μεταλλείων χρυσού για τη μοναδική Χαλκιδική μας... Αυτά να είσαι σίγουρος ότι τα γράφω χωρίς καμιά διάθεση πατερναλισμού και επίδειξης γνώσεων. Άλλωστε είμαι ένας άγνωστος σχολιαστής.
Η αναφορά μου τόσο στα λίγα ιστορικά στοιχεία απλά και γενικά όσο και στις παρεμβάσεις έγινε ώστε να δοθεί το ιστορικό στίγμα του ναού και να βοηθήσουν τον οποιονδήποτε (ειδικό ή όχι) να έχει μια γενική εικόνα ώστε να εκφέρει την άποψή του. Και έγινε όντως αβασάνιστα αφού αυτό μαρτυρούν οι δύο εντοιχισμένες ημερομηνίες ανατολικά και δυτικά του ναού (1811 και 1842) και αυτό μας μετέφεραν προφορικά οι παππούδες μας σαν ιστορικό γεγονός μιας και άλλες γραπτές πηγές (προς το παρόν τουλάχιστον) δεν υπάρχουν. Δεν αποκλείω να έγιναν τα πράγματα όπως πιθανολογείς εσύ, σημασία όμως έχει ότι το ανατολικό τμήμα του ναού καταστράφηκε και αποκαταστάθηκε αργότερα. Οι ιστορικές πηγές για κάποιο γεγονός συμβαίνει πολλές φορές να είναι τελείως αντίθετες λόγω σκοπιμότητας ή υποκειμενικότητας αν θέλεις, ωστόσο όμως να καταλήγουν στο ίδιο αποτέλεσμα και αυτό είναι που αξιολογείται κάθε φορά από τον ιστορικό ή τον ερευνητή. Δεν αμφισβητώ ότι όσες επεμβάσεις επιβάλλεται να γίνουν πρέπει να επιμεληθούν από ειδικούς επιστήμονες. Άλλωστε όλες οι εσωτερικές επεμβάσεις στο εσωτερικό του ναού έγιναν από την 10η εφορεία Βυζαντινών αρχαιοτήτων και αφορούσαν τμήματα σοβά με τοιχογραφίες που είχαν φουσκώσει από την υγρασία. Όσον αφορά τις εξωτερικές επεμβάσεις, αφού ο Νάρθηκας –σωστά λάθος έτσι τον ονομάζουμε οι κάτοικοι- φαίνεται ότι υπάρχει από πολύ παλιά ή ακόμα και από την αρχή όπως ανάφερα και πιο πάνω, η προσθήκη της τζαμαρίας μπορεί να αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά του ναού, όμως αν χρειαστεί μπορεί να αφαιρεθεί χωρίς να καταστρέψει το κυρίως σώμα του ναού. Επιπλέον η τζαμαρία δεν έγινε με το σκεπτικό να προστατεύσει τους πιστούς από το κρύο αλλά τον ίδιο τον ναό αφού εκεί φιλοξενούνται πλέον τα μανουάλια με τα κεριά τα οποία μέχρι πρότινος βρίσκονταν στον κυρίως ναό και με τις αναθυμιάσεις κατέστρεφαν τις εικόνες, τις τοιχογραφίες και το τέμπλο. Και βέβαια δεν θεωρώ πολυτέλεια να θέλει κανείς μια πιο καθαρή από αναθυμιάσεις ατμόσφαιρα μέσα στο ναό η οποία ήταν αποπνικτική, ούτε καμία σχέση έχει αυτό με «άσκηση» του καλού χριστιανού. Άλλωστε ο ναός όταν χτίστηκε στέγαζε τους μισούς ίσως και λιγότερους πιστούς. Μη φανταστείς βέβαια ότι υπονοώ καμιά επέκταση! Η συνέχεια αργότερα…
Υ.Γ. Οι θέσεις μου ίσως να μην εκφράζουν τους συνδιαχειριστές του Σόμπορο.
Ο ναός αυτός είναι το μοναδικό πολιτισμικό μνημείο μας και θα ήταν μέγιστο λάθος να το καταστρέψουμε με ανόητες παρεμβάσεις. Τουλάχιστον απ’ ότι γνωρίζω ο ιερέας είναι αυτής της αντίληψης και δεν θα αφήσει να συμβεί κάτι τέτοιο. Γιατί εμείς οι Στανιώτες πέσαμε θύματα της εργατικότητάς μας και της «νοικοκυροσύνης» μας. Πριν από 40 περίπου χρόνια ο Στανός ήταν ένα παραδοσιακό χωριό με τα κλασικά μακεδονικά πέτρινα σπίτια, τα καλντερίμια κλπ. Καθώς με την πάροδο του χρόνου οι κάτοικοι άρχισαν να στρέφονται στα οικοδομικά επαγγέλματα γνώρισαν την ευκολία του μπετόν και άρχισαν να επισκευάζουν στην αρχή τα πέτρινα σπίτια τους με απίστευτες παρεμβάσεις και στη συνέχεια να τα γκρεμίζουν και να κατασκευάζουν καινούρια. Έτσι φθάσαμε σήμερα να μην υπάρχουν πια παλιά πέτρινα σπίτια εκτός από δυο τρία που ανακατασκευάστηκαν και μερικά ετοιμόρροπα. Ένα άλλο λάθος που συντελείται αυτή τη στιγμή είναι η εγκατάλειψη του παλιού πέτρινου Δημοτικού Σχολείου. Το κτίριο που εξυπηρετούσε τρεις τάξεις εγκαταλείφθηκε πριν τρία χρόνια μετά από εισαγγελική παρέμβαση επειδή παρουσίασε εκτεταμένες ρωγμές εξαιτίας κάποιας καθίζησης. Παρά τις υποσχέσεις από Δήμο και Νομαρχία για γρήγορη αποκατάσταση για τη εύρυθμη λειτουργία του σχολείου καθώς τώρα οι τάξεις στεγάζονται στην αίθουσα εκδηλώσεων και υπολογιστών, δυστυχώς δεν έγινε τίποτα με αποτέλεσμα το κτίριο να κινδυνεύει με κατάρρευση αφού από τη σκεπή μπαίνουν νερά. Αυτό όμως που με απογοητεύει περισσότερο είναι που δεν αντιδρούν οι κάτοικοι να περισώσουν ένα κτίριο που ίδιοι κατασκεύασαν τη δεκαετία του 50 και πολύ περισσότερο που εκεί έμαθαν τα πρώτα τους γράμματα. Είναι οι ίδιοι κάτοικοι που θα τους ακούσεις κάποιες φορές να επικαλούνται την παράδοση όταν θέλουν να αντικρούσουν κάτι διαφορετικό ή «ξενόφερτο» για να την ξεχάσουν αμέσως μετά όταν θα πρέπει να την αξιοποιήσουν. Κλείνοντας θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι πριν από λίγα χρόνια ενωμένοι όλοι οι κάτοικοι κατάφεραν μετά από μεγάλο αγώνα να κλείσουν το χυτήριο μολύβδου που εγκαταστάθηκε δίπλα στο χωριό. Θέλω να πιστεύω ότι το ίδιο θα πράξουν και τώρα και θα αντισταθούν στους χρυσοθήρες, παρά το διχαστικό κλίμα που προσπαθούν κάποιοι να καλλιεργήσουν.
Το στέγαστρο γύρω από το αρχικό κέλυφος του ναού προφανώς έγινε πολύ αργότερα στα πλαίσια, συνήθως, ενός ανόητου εκσυγχρονισμού. Το ίδιο και οι άσχετες τζαμαρίες και οι πέτρες "χαλκιμανίες" δηλαδή κολλητές. Αποτέλεσμα: Το μνημείο χάθηκε... Ο τόπος στερήθηκε μιας αυθεντικής πολιτισμικής κληρονομιάς.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΔΙΝΟΥΜΕ ΛΑΘΟΣ ΠΡΌΤΥΠΑ ΓΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΝΗΜΕΊΩΝ (και όχι αναπαλαιώσεις μνημείων όπως λαθεμένα τις λένε ανόητοι δημοσιογράφοι...)
Σημειώστε απορίες σας
Ο Ναός χτίστηκε το 1811. Αν μεγεθύνει κανείς τη φωτογραφία επειδή έχει καλή ανάλυση μπορεί να το δει δεξιά από το κυκλικό παράθυρο, στον κεραμικό σταυρό. Κατά την επανάσταση του 1821 καταστράφηκε το ανατολικό τμήμα του (το Ιερό) για να αποκατασταθεί το 1842.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣχετικά με τις επεμβάσεις που αναφέρει πιο πάνω ο σχολιαστής, έγιναν κάποιες αλλά με μεγάλη προσοχή ώστε να μην αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του ναού. Γι' αυτό και κάποιοι κατηγορούν τον ιερέα ότι «εγκατέλειψε το ναό στη μοίρα του».
Εξωτερικά τώρα οι επεμβάσεις που έγιναν ήταν η αμμοβολή και η αρμολόγηση της πέτρας καθώς και η "αποκατάσταση" της σκεπής.
Ο νάρθηκας υπήρχε στο αρχικό κέλυφος τα τελευταία 70 χρόνια τουλάχιστον όπως μαρτυρούν οι παλιότεροι, αλλά όπως φαίνεται από τις δρύινες κολόνες που τον στηρίζουν ίσως να είναι και από την αρχή. Οι μόνες παρεμβάσεις που έγιναν ήταν η προσθήκη της πεζούλας στο δυτικό μέρος, η οποία έγινε στα πρότυπα της υπάρχουσας στο ανατολικό τμήμα και βέβαια η τζαμαρία.
«Κολλητές» πέτρες δεν γνωρίζουμε να τοποθετήθηκαν πουθενά αλλού εκτός από το δάπεδο της αυλής.
Τώρα αν εσείς γνωρίζετε ή βλέπετε κάτι άλλο σας ακούμε….
Ευχαριστούμε για την παρέμβαση!
Φίλε μου φοβάμαι ότι επαληθεύτηκα σε όσα υποπτευόμουν. Γιατί οποιαδήποτε αποκατάσταση μνημείου θα πρέπει γίνεται με την ευθύνη επιστημόνων, που ανάλωσαν την ζωή τους στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Παρέχουν μάλιστα οι σχετικές υπηρεσίες Πολιτισμού στους ενδιαφερόμενους, χωρίς καμιά δαπάνη, κάθε σχετική πληροφορία για τέτοιες αποκαταστάσεις. Αρμόδιες Υπηρεσίες είναι η 10η Εφορεία Βυζαντινών Μνημείων Χαλκιδικής, που κατά ένα περίεργο λόγο έχει έδρα την ...Θεσσαλονίκη (;), η η 4η Εφορεία Νεωτέρων μνημείων Κ. Μακεδονίας κ.ά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕν προκειμένω ομολογείται το κλείσιμο με ...τζαμαρία του πρόναου. Άλλο όμως είναι ένα στέγαστρο ανοιχτό με δύο δρύινους, συνήθως, στύλους έμπροσθεν της κυρίας εισόδου του, όπως συναντάται στην τυπολογία των αντίστοιχων ναών της εποχής κι άλλο αυτή η προσθήκη της τζαμαρίας και ενδεχομένως και η επέκτασή της -εν είδει "φουρώ"- στη νότιο πλευρά του ναού, απ' όσο τουλάχιστον αντιλαμβάνομαι από την φωτογραφία.
Ένα συνηθισμένο επιχείρημα που χρησιμοποιούν οι "υπεύθυνοι" σε τέτοιες κακόγουστες επεκτάσεις -κακοποιήσεις εκκλησιαστικών μνημείων- είναι η προστασία των πιστών από το κρύο. Ξεχνούν βέβαια ότι όταν έγινε η ανέγερση του ναού (του όποιου ναού) οι κλιματολογικές συνθήκες ήταν πολύ δυσμενέστερες... Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και με την τοποθέτηση κλιματιστικών. Στο τέλος τέλος η προσέλευση στην εκκλησία, με όσες "ανέσεις" παρείχε εξ αρχής, είναι μια συνειδητή επιλογή του πιστού και ένα είδος άσκησης. Δεν γίνεται δηλαδή άλλες σύγχρονες παροχές να τις απορρίπτουμε ως ..."σατανικές" και άλλες να τις υιοθετούμε ως σημαντικά εργαλεία της ζωής μας...
Ανάλογες είναι και οι παρατηρήσεις μου για την κατασκευή πεζούλας ... ως αντιγραφή μιας άλλης, αυθεντικής ωστόσο. Λάθος και από τυπολογική και από μορφολογική άποψη, σύμφωνα τουλάχιστον με τους θεσμοθετημένους και κοινά αποδεκτούς κανόνες αποκατάστασης μνημείων. Κι αν ακόμα χρειασθούν ορισμένα συμπληρωματικά στοιχεία για τις ανάγκες της λειτουργίας ή της διευκόλυνσης του επισκέπτη θα πρέπει να είναι ίδια στην κλίμακα, αλλά απολύτως διακριτά από τα αυθεντικά ως προς το υλικό, ώστε να μην νοθεύουν δηλαδή την αρχική αίσθηση από το αυθεντικό μνημείο.
(ΒΛ. ΣΥΝΈΧΕΙΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΟΥ ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ)
Απλοϊκή, βέβαια, όπως και αβασάνιστη και γενικόλογη είναι η αναφορά στην επανάσταση του 1821. Το πιθανότερο, αν η καταστροφή συνέβη πράγματι εκείνα τα χρόνια, ήταν να εγκαταλείφθηκε το χωριό μεταξύ 1821 και 1827 (οπότε με το φιρμάνι του Σουλτάνου χορηγήθηκε αμνηστία στους κατοίκους του και επέστρεψαν στην πατρώα γη) και ως συνέπεια αυτής της εγκατάλειψης να υπήρξαν καταστροφές στο ναό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌ, τι λέμε λοιπόν φίλε μου για τέτοια ζητήματα, αλλά και γενικότερα, θα πρέπει να είναι απόλυτα τεκμηριωμένο ή διατυπωμένο με κάθε επιφύλαξη. Εκπτώσεις εδώ, έστω και μη ηθελημένες, και σε τέτοια μάλιστα ζητήματα δεν χωράνε.
Όπως για παράδειγμα λογικές "έγινε στα πρότυπα της υπάρχουσας στο ανατολικό τμήμα ..." στις αποκαταστάσεις δεν ισχύουν. Άλλο το αυθεντικό κι άλλο το αντίγραφο. Αν δεν ήταν έτσι όπως τα γράφω, θα συμπληρώναμε τότε και τον Παρθενώνα (ξέρουμε σήμερα πως ήταν στην αρχική του μορφή) και θα τον δίναμε ολοκληρωμένο στους τουρίστες ή στους αρχαιολάτρες. Το ίδιο και στο Κολοσσαίο της Ρώμης κι αλλού κι αλλού και σε ακόμη πιο "ταπεινά" μνημεία. Καμιά πρόσθετη λοιπόν κι αυθαίρετη επέμβαση, έστω κι αν την θέλει ο ...Πατριάρχης, που δεν θα την θέλει δηλαδή, γιατί γνωρίζει καλά τους "κανόνες του δέον γενέσθαι".
Όσο για την αποστροφή του λόγου σου ότι "κάποιοι κατηγορούν τον ιερέα ότι εγκατέλειψε το ναό στη μοίρα του» θα σου έλεγα ότι αυτοί οι "κάποιοι" το πιθανότερο είναι να μην ανησύχησαν και όταν η χώρα "εγκαταλείφθηκε στη μοίρα της" εδώ και δεκαετίες. Γιατί εγκαταλείφθηκε, δηλαδή, σε ανίκανους και εν πολλοίς διεφθαρμένους κυβερνήτες, που τους ονοματίζω, προς άρση οποιασδήποτε παρεξήγησης, ανήκαν στα κόμματα εξουσίας, στη ΝΔ δηλαδή και στο ΠΑΣΟΚ. Ρώτησε, λοιπόν, μερικούς απ' αυτούς τους "ανησυχούντες" και θα δεις ότι ταυτίζονται παντού σε τέτοιου είδους επιλογές. Γιατί πάντα επιδιώκουν να τα έχουν καλά και με το Θεό και με την Εξουσία και με τον οποιονδήποτε αφέντη και κύρη, ξεχνώντας βασικούς κανόνες των θρησκευτικών δογμάτων και της Δημοκρατίας... Τα πάντα για το θεαθήναι και βεβαίως για τη δική τους βόλεψη... Και δεν αναφέρομαι, βέβαια, στους απλούς και συνήθως παρασυρμένους απλούς ανθρώπους, αλλά στους άλλους, τους μπαγαπόντηδες που όλοι καλά γνωρίζουμε...
Οι ίδιοι, είμαι σίγουρος, οι "ανησυχούντες" για άλλα κι άλλα, δεν θα εκδηλώνουν καμιά ανησυχία για τους κινδύνους που εγκυμονεί για παράδειγμα η λειτουργία των μεταλλείων χρυσού για τη μοναδική Χαλκιδική μας...
Αυτά να είσαι σίγουρος ότι τα γράφω χωρίς καμιά διάθεση πατερναλισμού και επίδειξης γνώσεων. Άλλωστε είμαι ένας άγνωστος σχολιαστής.
διαφωτιστικες, πολυ διαφωτιστικες αποψεις. Χρησιμες στον καθενα μας για να μην αλλοιωνουμε την αξια των μνημειων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ αναφορά μου τόσο στα λίγα ιστορικά στοιχεία απλά και γενικά όσο και στις παρεμβάσεις έγινε ώστε να δοθεί το ιστορικό στίγμα του ναού και να βοηθήσουν τον οποιονδήποτε (ειδικό ή όχι) να έχει μια γενική εικόνα ώστε να εκφέρει την άποψή του. Και έγινε όντως αβασάνιστα αφού αυτό μαρτυρούν οι δύο εντοιχισμένες ημερομηνίες ανατολικά και δυτικά του ναού (1811 και 1842) και αυτό μας μετέφεραν προφορικά οι παππούδες μας σαν ιστορικό γεγονός μιας και άλλες γραπτές πηγές (προς το παρόν τουλάχιστον) δεν υπάρχουν. Δεν αποκλείω να έγιναν τα πράγματα όπως πιθανολογείς εσύ, σημασία όμως έχει ότι το ανατολικό τμήμα του ναού καταστράφηκε και αποκαταστάθηκε αργότερα. Οι ιστορικές πηγές για κάποιο γεγονός συμβαίνει πολλές φορές να είναι τελείως αντίθετες λόγω σκοπιμότητας ή υποκειμενικότητας αν θέλεις, ωστόσο όμως να καταλήγουν στο ίδιο αποτέλεσμα και αυτό είναι που αξιολογείται κάθε φορά από τον ιστορικό ή τον ερευνητή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν αμφισβητώ ότι όσες επεμβάσεις επιβάλλεται να γίνουν πρέπει να επιμεληθούν από ειδικούς επιστήμονες. Άλλωστε όλες οι εσωτερικές επεμβάσεις στο εσωτερικό του ναού έγιναν από την 10η εφορεία Βυζαντινών αρχαιοτήτων και αφορούσαν τμήματα σοβά με τοιχογραφίες που είχαν φουσκώσει από την υγρασία.
Όσον αφορά τις εξωτερικές επεμβάσεις, αφού ο Νάρθηκας –σωστά λάθος έτσι τον ονομάζουμε οι κάτοικοι- φαίνεται ότι υπάρχει από πολύ παλιά ή ακόμα και από την αρχή όπως ανάφερα και πιο πάνω, η προσθήκη της τζαμαρίας μπορεί να αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά του ναού, όμως αν χρειαστεί μπορεί να αφαιρεθεί χωρίς να καταστρέψει το κυρίως σώμα του ναού. Επιπλέον η τζαμαρία δεν έγινε με το σκεπτικό να προστατεύσει τους πιστούς από το κρύο αλλά τον ίδιο τον ναό αφού εκεί φιλοξενούνται πλέον τα μανουάλια με τα κεριά τα οποία μέχρι πρότινος βρίσκονταν στον κυρίως ναό και με τις αναθυμιάσεις κατέστρεφαν τις εικόνες, τις τοιχογραφίες και το τέμπλο. Και βέβαια δεν θεωρώ πολυτέλεια να θέλει κανείς μια πιο καθαρή από αναθυμιάσεις ατμόσφαιρα μέσα στο ναό η οποία ήταν αποπνικτική, ούτε καμία σχέση έχει αυτό με «άσκηση» του καλού χριστιανού. Άλλωστε ο ναός όταν χτίστηκε στέγαζε τους μισούς ίσως και λιγότερους πιστούς. Μη φανταστείς βέβαια ότι υπονοώ καμιά επέκταση!
Η συνέχεια αργότερα…
Υ.Γ. Οι θέσεις μου ίσως να μην εκφράζουν τους συνδιαχειριστές του Σόμπορο.
Ο ναός αυτός είναι το μοναδικό πολιτισμικό μνημείο μας και θα ήταν μέγιστο λάθος να το καταστρέψουμε με ανόητες παρεμβάσεις. Τουλάχιστον απ’ ότι γνωρίζω ο ιερέας είναι αυτής της αντίληψης και δεν θα αφήσει να συμβεί κάτι τέτοιο. Γιατί εμείς οι Στανιώτες πέσαμε θύματα της εργατικότητάς μας και της «νοικοκυροσύνης» μας. Πριν από 40 περίπου χρόνια ο Στανός ήταν ένα παραδοσιακό χωριό με τα κλασικά μακεδονικά πέτρινα σπίτια, τα καλντερίμια κλπ. Καθώς με την πάροδο του χρόνου οι κάτοικοι άρχισαν να στρέφονται στα οικοδομικά επαγγέλματα γνώρισαν την ευκολία του μπετόν και άρχισαν να επισκευάζουν στην αρχή τα πέτρινα σπίτια τους με απίστευτες παρεμβάσεις και στη συνέχεια να τα γκρεμίζουν και να κατασκευάζουν καινούρια. Έτσι φθάσαμε σήμερα να μην υπάρχουν πια παλιά πέτρινα σπίτια εκτός από δυο τρία που ανακατασκευάστηκαν και μερικά ετοιμόρροπα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈνα άλλο λάθος που συντελείται αυτή τη στιγμή είναι η εγκατάλειψη του παλιού πέτρινου Δημοτικού Σχολείου. Το κτίριο που εξυπηρετούσε τρεις τάξεις εγκαταλείφθηκε πριν τρία χρόνια μετά από εισαγγελική παρέμβαση επειδή παρουσίασε εκτεταμένες ρωγμές εξαιτίας κάποιας καθίζησης. Παρά τις υποσχέσεις από Δήμο και Νομαρχία για γρήγορη αποκατάσταση για τη εύρυθμη λειτουργία του σχολείου καθώς τώρα οι τάξεις στεγάζονται στην αίθουσα εκδηλώσεων και υπολογιστών, δυστυχώς δεν έγινε τίποτα με αποτέλεσμα το κτίριο να κινδυνεύει με κατάρρευση αφού από τη σκεπή μπαίνουν νερά. Αυτό όμως που με απογοητεύει περισσότερο είναι που δεν αντιδρούν οι κάτοικοι να περισώσουν ένα κτίριο που ίδιοι κατασκεύασαν τη δεκαετία του 50 και πολύ περισσότερο που εκεί έμαθαν τα πρώτα τους γράμματα. Είναι οι ίδιοι κάτοικοι που θα τους ακούσεις κάποιες φορές να επικαλούνται την παράδοση όταν θέλουν να αντικρούσουν κάτι διαφορετικό ή «ξενόφερτο» για να την ξεχάσουν αμέσως μετά όταν θα πρέπει να την αξιοποιήσουν.
Κλείνοντας θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι πριν από λίγα χρόνια ενωμένοι όλοι οι κάτοικοι κατάφεραν μετά από μεγάλο αγώνα να κλείσουν το χυτήριο μολύβδου που εγκαταστάθηκε δίπλα στο χωριό. Θέλω να πιστεύω ότι το ίδιο θα πράξουν και τώρα και θα αντισταθούν στους χρυσοθήρες, παρά το διχαστικό κλίμα που προσπαθούν κάποιοι να καλλιεργήσουν.