Το Περιβάλλον και ο Άνθρωπος στα Πλαίσια της Καπιταλιστικής Ανάπτυξης

του Ιουλιανού

Ορυκτός πλούτος και καπιταλιστική “ανάπτυξη”

Κολουμβίτης – Τανταλίτης: Ένα σπάνιο ορυκτό, χωρίς αυτό η τεχνολογική ανάπτυξη θα ήταν αδύνατη.

Χρησιμοποιείται σε όλα τα ηλεκτρονικά κυκλώματα, στα χειρουργικά, οφθαλμιατρικά και στα οδοντιατρικά εργαλεία, όπως και στις πλάκες για τη σύνδεση των οστών στα κατάγματα. Με ταντάλιο κατασκευάζονται επίσης τα κινητά τηλέφωνα, οι τηλεοράσεις, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Μάλιστα η χρήση του σ’ αυτό τον τομέα ανέβασε την τιμή του, που φτάνει σήμερα στα 516,45 ευρώ το κιλό.

Είναι εκείνο το ορυκτό που μας επιτρέπει να επικοινωνούμε, να κρατάμε για πάντα τις ευτυχισμένες μας στιγμές με τις ψηφιακές κάμερες, να στήνουμε blogs και να εκμεταλλευόμαστε όλα τα σύγχρονα μέσα που μας προσφέρει το διαδίκτυο, μα και να παρακολουθούμε από τους δέκτες μας την ΑΕΚ τον ΠΑΟ τον ΟΣΦΠ, τη σύγχρονη παραλλαγή δηλαδή του «άρτος και θέαμα».

Βεβαία η άξια αυτού του ορυκτού έχει μια διαφορετική σημασία για τον Κονγκολέζο, ο οποίος σφάζει τον διπλανό του για λίγα γραμμάρια ορυκτού Τανταλίτη για να τα πουλήσει μετά σε μια πολιτισμένη ευρωπαϊκή εταιρία, που έχει σε πρώτο πλάνο την κοινωνική ευαισθησία, για να μπορέσει ο ελεύθερος Ευρωπαίος, με το απαραίτητο αυτό ορυκτό, να απολαύσει το κινητό τηλέφωνο, την plasma τηλεόραση και προπαντός τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ο οποίος θα του επιτρέψει κιόλας να κατακρίνει, διαδικτυακά, την πρακτική αυτή.

Στο Κονγκό εξορύσσεται το 80% της παγκόσμιας παραγωγής Κολουμβίτη -Τανταλίτη, σε παράνομα ορυχεία όπου εργάζονται ανήλικα παιδιά – σκλάβοι. Για τον έλεγχο των ορυχείων αυτών μαίνεται ο πιο αιματηρός και βάρβαρος εμφύλιος πόλεμος στον πλανήτη. Παιδική σκλαβιά, βιασμοί γυναικών και ακρωτηριασμοί, πέντε εκατομμύρια νεκροί, δύο εκατομμύρια εκτοπισμένοι και 300.000 πρόσφυγες.

http://tvradio.ert.gr/details.asp?pid=3308831&chid=8

Λίθιο ή Λευκός χρυσός: Το Λίθιο αποτελεί βασικό συστατικό των επαναφορτιζόμενων μπαταριών που χρησιμοποιούνται σε υπολογιστές, ψηφιακές κάμερες, κινητά τηλέφωνα, ρολόγια μα κύρια στους συσσωρευτές των συλλεκτών ενέργειας από τον ήλιο.

Επίσης ως γνήσιοι οικολόγοι μπορούμε να έχουμε στην κατοχή μας ένα επαναφορτιζόμενο αυτοκίνητο που ας μην ξεχνάμε παράγεται από το ορυκτό βωξίτη και οι μπαταρίες του από το ορυκτό Λίθιο.

Σκεφτείτε  μόνο πως, ένα εκατομμύριο τόνοι Λιθίου αρκούν για την παραγωγή 395 εκατομμυρίων Volt, το ηλεκτρικό μοντέλο της Chevrolet, ή 250 εκατομμύριων Leaf, το αντίστοιχο μοντέλο της Nissan.

Πόσα βουνά ισοπεδωμένα μας κάνουν τα παραπάνω;

Μέχρι πρότεινος υπήρχε η άποψη πως τα μισά αποθέματα που υπάρχουν στον κόσμο βρίσκονται σε βολιβιανό έδαφος.

Μέχρι την άνοδο στην εξουσία του Eβο Mοράλες, η κατάσταση στην χώρα του δεν διέφερε και πολύ από αυτήν των αφρικάνικων κρατών. Ο Mοράλες όμως  έχει ήδη προχωρήσει στην εθνικοποίηση του ορυκτού – ενεργειακού τομέα, επιχειρώντας να απομακρύνει τη χώρα του από τη σφαίρα επιρροής της Δύσης και των πολυεθνικών. Μάλιστα στο νέο Σύνταγμα που προώθησε επιτυχώς ο Mοράλες στοχεύει στο να δώσει στους φτωχούς ινδιάνους του τη δυνατότητα ελέγχου των φυσικών πόρων της περιοχής τους.

Όμως, πρόσφατα Αμερικανοί επιστήμονες με την ευγενική χορηγία του στρατού των ΗΠΑ ανακάλυψαν αποθέματα λιθίου στο Αφγανιστάν. Το Αφγανιστάν θα μπορούσε να γίνει «η Σαουδική Αραβία του λιθίου», επισημαίνεται σε  έκθεση του Πενταγώνου. Ενώ, ο στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους, αρχηγός του αμερικανικού γενικού επιτελείου δηλώνει : «Υπάρχουν εκπληκτικές δυνατότητες στη χώρα, όμως υπάρχουν και πολλά αν». Από την πλευρά του ο Τζαλίλ Τζουμριάνι, σύμβουλος του υπουργείου Μεταλλείων εκτιμά πως «Τα κοιτάσματα αυτά θα γίνουν η ραχοκοκαλιά της αφγανικής οικονομίας».

http://www.tanea.gr/kosmos/article/?aid=4579634

Για να λειτουργήσει όμως το οικοδόμημα του σύγχρονου πολιτισμού και για να απολαμβάνουμε και εμείς τις χάρες του χρειάζεται ενέργεια. Είτε αυτή προέρχεται από τις μπαταρίες λιθίου ηλιακών συσσωρευτών, είτε από τα υδροηλεκτρικά φράγματα είτε από τον λιγνίτη είτε από το πετρέλαιο. Την κύρια πηγή ενέργειας.

Μια από τις παραγωγούς χώρες είναι η Νιγηρία

Η χώρα αυτή με  πληθυσμό 149.000.000 κατατάσσεται στην 8^η θέση παγκοσμίως στην παραγωγή πετρελαίου. Μα οι περισσότεροι Νιγηριανοί, δε διαθέτουν ρεύμα στην καλύβα τους. Ταυτόχρονα βιώνουν μια τεράστια καταστροφή του περιβάλλοντος καθώς η Shell χρόνια μολύνει τις περιοχές εξόρυξης, χωρίς να ακολουθεί τις μεθόδους προστασίας που ακολουθούν ας πούμε οι Νορβηγοί στις πλατφόρμες αντλήσεως πετρελαίου της πατρίδας τους.

Το ωραίο είναι ότι η Shell νίπτει τας χείρας της ισχυριζόμενη ότι οι κάτοικοι ευθύνονται για τη μόλυνση όπως και για τη µη αποκατάσταση των διαρροών. Μάλιστα επικαλέστηκε πέρσι τον Αύγουστο, το πόρισµα έρευνας των Ηνωµένων Εθνών σχετικά µε τη μόλυνση από πετρέλαιο στην περιοχή μεταξύ 2007 – 2010. Όπως επισημαίνει η μελέτη, η οποία χρηματοδοτήθηκε από την ίδια την πετρελαϊκή εταιρεία, «το μεγαλύτερο μέρος της μόλυνσης οφείλεται σε δραστηριότητες των τοπικών πληθυσμών που προσπαθούν παράνομα να κλέψουν πετρέλαιο καταστρέφοντας τους πετρελαιαγωγούς και µόνο το 10% της ρύπανσης στην περιοχή οφείλεται σε αµέλεια και ακατάλληλο εξοπλισµό της Shell».

http://www.tovima.gr/world/article/?aid=424075

Υπάρχουν λύσεις ;

Ο «πολιτισμός» και η ευημερία δεν αναπτύχτηκαν με κριτήρια, ηθικά ή περιβαλλοντικά. Από τις απαρχές της Ιστορίας οι άνθρωποι σημάδεψαν και σημαδεύουν με το πέρασμά τους την ανάπτυξή, κοινωνική, πολιτική, οικονομική, βιομηχανική, την ιστορία και ολόκληρο τον πολιτισμό τους, μεταβάλλοντας συνεχώς την σχέση τους με το γεωφυσικό περιβάλλον και ως επί των πλείστων το κατέστρεφαν. Η σχέση ανθρώπου, ευημερίας και ανάπτυξης -κοινωνικά ανισομερής και άδικη- με το σύνθετο περιβάλλον είναι αντιφατική σχέση.

Φταίει όμως γενικά ο άνθρωπος και πιο συγκεκριμένα, η εργασία του, οι επιστημονικές και τεχνολογικές κατακτήσεις και γνώσεις του, η αναζήτηση φτηνής ενέργειας που είναι και θεμέλιο επιβίωσης, όπως και παροχής καθαρού νερού, (κάτι που αναγκαστικά θα επιφέρει αλλοιώσεις στο περιβάλλον) για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, την καταστροφή του όζοντος, τις τεράστιες καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον, ακόμα και για τις αρρώστιες που θερίζουν δεκάδες εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο στον πλανήτη;

Ή μήπως το περιβάλλον είναι απλά πεδίο ποικιλόμορφης ληστρικής καπιταλιστικής εκμετάλλευσης;

Αποτέλεσμα συνειδητών επιλογών και της δράσης του πολυεθνικού κεφαλαίου αποτελεί η σημερινή επιδεινούμενη οικολογική κρίση, η οποία εκφράζεται με την έξαρση των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων, όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η μείωση της στιβάδας του όζοντος, η διασυνοριακή ρύπανση, η διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων, η διάβρωση των εδαφών, η απερήμωση, τα μεγάλα βιομηχανικά ατυχήματα, οι φυσικές καταστροφές, οι μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες, η διατροφική εξάρτηση του πληθυσμού από τα μονοπώλια (ορμόνες, αντιβιοτικά, φυτοφάρμακα, γενετικά μεταλλαγμένα), η ανεξέλεγκτη πυρηνική δραστηριότητα κλπ.

Το περιβάλλον δεν είναι μόνο φυσικό φαινόμενο, αλλά και κοινωνικό, από τη στιγμή που ένα από τα βασικά υποσυστήματά του είναι και ο άνθρωπος. Συνεπώς, στη θεώρησή του υπεισέρχεται και ο κοινωνικός παράγοντας με ό,τι αυτό συνεπάγεται: Τις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις και την ιστορική εξελικτική διαδικασία τους. Κατ’ επέκταση ο Ιστορικός Υλισμός αποτελεί απαραίτητο πλαίσιο προσέγγισης των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Τίποτα πλέον στο περιβάλλον δεν είναι αποτέλεσμα μόνο βιολογικών και φυσικών Νόμων, αλλά και κοινωνικών. Η καταστροφή του περιβάλλοντος του 20ού αιώνα, είναι απλά συνέπεια συγκεκριμένων κοινωνικοοικονομικών και ιστορικών εξελίξεων, οι οποίες προκαλούνται στη βάση του ιδιωτικού καπιταλιστικού κέρδους. Η ρύπανση της ατμόσφαιρας από την αλόγιστη χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου ως πηγής κερδών των αυτοκινητοβιομηχανιών και των εταιριών πετρελαιοειδών, η αλλαγή του κλίματος από την εξαφάνιση των τροπικών δασών, από τις πολυεθνικές εταιρίες εμπορίας τροπικής ξυλείας και τις φάρμες που εγκαθίστανται στις πρώην δασικές εκτάσεις, η δηλητηρίαση των εδαφών, αλλά και των ανθρώπων από την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, που τελικά ωφελούν μόνον τις εταιρίες παραγωγής τους, η καταστροφή της βιοποικιλότητας και τόσα άλλα φαινόμενα περιβαλλοντικών καταστροφών δεν είναι τίποτα άλλο από τις επιδράσεις του κοινωνικοοικονομικού πλαισίου στο περιβάλλον.

http://www.kke.gr/periballon/afieroma_gia_to_periballon_ioynhs_2003?act=2&morf=1&tab=1

Από την άλλη πάλι υπάρχουν και διαφορετικές θεωρήσεις.

Όπως αυτή του αναρχικού πρωτογονισμού που ορίζει πως:

Ο πρωτογονισμός αναγνωρίζει ότι στο μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, ζήσαμε σε κοινωνίες άμεσα εξαρτώμενοι ο ένας απ’ τον άλλον, σε αρμονία με τους συνανθρώπους και το περιβάλλον μας, χωρίς καθιερωμένες ιεραρχίες και θεσμούς στους οποίους υποκύπτουμε, αλλά με έλεγχο των ζωών μας (σ.σ. σε ποια εποχή ακριβώς συνέβη αυτό;). Οι πρωτογονιστές επιθυμούν να διδαχτούν απ’ τα παλαιότερα ιστορικά γεγονότα και απ’ τις κοινωνίες κυνηγών/τροφοσυλλεκτών (αυτές που υπήρξαν και αυτές που ακόμα υπάρχουν εντός του πολιτισμού). Ενώ πολλοί πρωτογονιστές επιθυμούν την άμεση και ολοκληρωτική επιστροφή στις κοινωνίες κυνηγού/τροφοσυλλέκτη, οι περισσότεροι γνωρίζουν πως όποιο κοινωνικό σύστημα λειτούργησε στο παρελθόν, δεν θα εξασφαλίσει απαραίτητα και την επιτυχία του στο μέλλον.

Ο όρος, “μελλοντικός πρωτόγονος”, όπως περιγράφεται απ’ τον αναρχικό πρωτογονιστή, John Zerzan, περιγράφει έναν συνδυασμό πρωτόγονων τεχνικών και ιδεών με σύγχρονες αναρχικές θεωρίες και κίνητρα για την δημιουργία ενός υγιούς, ευδιατήρητου, ίσου και αποκεντρωμένου κόσμου. Αν το θέταμε πιο πρακτικά, ο αναρχοπρωτογονισμός είναι ένα σημαντικό εργαλείο στο σχέδιο αποτίναξης του πολιτισμού.

Για τους αναρχικούς δε, η επιστήμη συνεχώς μας τραβά μέσα σε έναν πλαστό και ονειρικό κόσμο, μάλιστα κάνει ένα βήμα ακόμα και τον μετατρέπει σε εφιαλτικό, διατηρώντας στα συστατικά του μέρη, την προβλεψιμότητα, τον έλεγχο και την κατηγοριοποίηση.

Όλοι οι πράσινοι αναρχικοί κατακρίνουν την τεχνολογία, ο καθένας σε διαφορετικό επίπεδο. Κάποιοι από αυτούς ακόμα αντιπροτείνουν πιο “πράσινες” και πιο “κατάλληλες” μορφές της, ψάχνοντας εκλογικεύσεις που θα επιμένουν σε μορφές εξημέρωσης. Η πλειοψηφία όμως απορρίπτει την τεχνολογία παντελώς. Η τεχνολογία είναι ένα κράμα καλωδίων, σιλικόνης, πλαστικό και ατσάλι. Είναι ένα πολύπλοκο σύστημα εξειδίκευσης εργασίας, “εξόρυξης” φυσικών πόρων και φυσικά εκμετάλλευσης αυτών των πόρων από όσους επωφελούνται από την όλη διαδικασία. Το αποτέλεσμα της σύνδεσης με την τεχνολογία, θα είναι πάντα μια αποξενωμένη, συμβιβασμένη και διαστρεβλωμένη πραγματικότητα.

Πρόσφατα, ομάδες όπως το Earth Liberation Front (Μέτωπο Απελευθέρωσης της Γης), μια ριζοσπαστική οικολογική ομάδα που αποτελείται από αυτόνομους πυρήνες που στοχεύουν ενάντια σε όσους πλουτίζουν εις βάρος της περιβαλλοντικής καταστροφής, προκάλεσαν ζημιές εκατομμυρίων δολλαρίων σε επιχειρήσεις, γραφεία, τράπεζες, λατομεία και βίλλες. Αυτές οι ενέργειες που συνήθως γίνονται μέσω των εμπρησμών συνοδευόμενους από εύγλωττες προκηρύξεις, αν και δείχνουν σημάδια πολιτισμού, έχουν εμπνεύσει πολλούς άλλος να αναλάβουν δράση και αποδεικνύονται ως αποτελεσματικά μέσα, όχι μόνο γιατί φέρνουν την οικολογική καταστροφή στο επίκεντρο της προσοχής του κόσμου, αλλά δρουν και αποτρεπτικά ενάντια στους καταστροφείς της γης γενικότερα.

http://anarchyarchives.blogspot.com/2011/08/blog-post_27.html
Υπάρχει βέβαια και η λύση  που επιδιώκεται να δοθεί στα πλαίσια της αγοράς.

 Όπου ουσιαστικά το περιβάλλον είναι το νέο πεδίο ανάπτυξης του ανταγωνισμού και χρησιμοποιούνται γι’ αυτό δήθεν περιβαλλοντικά επιχειρήματα προς όφελος του κεφαλαίου.

Προωθείται ένα «νέο πεδίο τραπεζικής δραστηριότητας», προς όφελος του κεφαλαίου, με δάνεια και επιδοτήσεις που θα χορηγούνται για «περιβαλλοντικές δραστηριότητες».

Επιδιώκεται να εξασφαλίσει την ένταση της κερδοσκοπίας, την ιδιωτικοποίηση, τον περιορισμό της πρόσβασης του λαού στα Περιβαλλοντικά αγαθά. Αντιμετωπίζεται το περιβάλλον ως μια από τις διεξόδους της συσσώρευσης του κεφαλαίου. Επικεντρώνεται, δε, σε τέσσερις κύριους τομείς προτεραιοτήτων.

Α. Η αλλαγή του κλίματος χρησιμοποιείται ως επιχείρημα, για να υλοποιηθούν οι «διαρθρωτικές αλλαγές», ιδίως στις μεταφορές, στην ενέργεια, στη βιομηχανία, στη γεωργία, μέσω της αποτελεσματικότερης για το κεφάλαιο διαχείρισής τους από αυτό και την παραπέρα ιδιωτικοποίηση τομέων τους, όπως, π.χ., στην αιολική και ηλιακή ενέργεια. Προβλέπεται, η θέσπιση κοινοτικού συστήματος εμπορίας των εκπομπών ρύπων, δηλαδή η αγοραπωλησία της ρύπανσης, που δεν τη μειώνει τελικά. Επίσης, η «ευαισθητοποίηση των πολιτών» που περιορίζεται σε μηχανισμούς οι οποίοι προωθούν και υλοποιούν τις κατευθύνσεις αυτές, όπως πολλές «μη κυβερνητικές» και άλλες οργανώσεις. Ομολογούν απερίφραστα ότι θα χρησιμοποιήσουν την όποια αλλαγή του κλίματος για την αύξηση των καπιταλιστικών κερδών, αφού δηλώνουν ότι «η αλλαγή κλίματος είναι ένας νέος ισχυρός μοχλός τεχνολογικής καινοτομίας και υψηλότερης οικονομικής αποδοτικότητας». Δηλαδή, αξιοποίηση του όποιου προβλήματος, πάλι στα πλαίσια του καπιταλιστικού κέρδους.

Β. Φύση και βιοποικιλότητα. Εκτιμούν ότι «η ολοκλήρωση του δικτύου Natura και τα τομεακά σχέδια δράσης για τη βιοποικιλότητα αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους» για την προστασία τους. Ακόμη ότι «πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στη γενικότερη προστασία των τοπίων, μέσω της γεωργικής και της περιφερειακής πολιτικής». Όμως, η εφαρμογή του  χρησιμοποιείται για την ιδιωτικοποίηση των δασών, τη ραγδαία είσοδο και κερδοσκοπία του κεφαλαίου στο περιβάλλον, σε τεράστιου μεγέθους και σημασίας οικοσυστήματα (εθνικοί δρυμοί κλπ.), μέσω του μηχανισμού που λειτουργεί προς όφελος του κεφαλαίου, των γνωστών «φορέων διαχείρισης», και έχει συμβάλει στην αποδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης σε περιοχές της χώρας. Στο όνομα της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος καταστρέφεται ο μικρομεσαίος αλιευτικός στόλος της χώρας μας, η ντόπια τέχνη της ναυπηγικής, ενισχύεται η συγκέντρωση και του αλιευτικού κεφαλαίου σε λίγα χέρια. Η «μεγαλύτερη προσοχή στη γενικότερη προστασία των τοπίων, μέσω της γεωργικής και της περιφερειακής πολιτικής», η «προστασία των εδαφών», όπως ισχυρίζονται, δεν είναι τίποτε άλλο από τη μείωση της αγροτικής παραγωγής. Υλοποιείται πολιτική που οδηγεί στην αύξηση του κόστους παραγωγής και προωθούνται μέτρα που οδηγούν στην καταστροφή παραδοσιακών καλλιεργειών, δημιουργούνται νέα «φιλοπεριβαλλοντικά» είδη σπόρων, φυτών, φαρμάκων, λιπασμάτων κλπ. για νέα κέρδη των πολυεθνικών από αυτά.

Ο συνδυασμός των πολιτικών (περιβάλλον και οικονομία – ενέργεια – γεωργία-οικοσυστήματα – δάση- κλπ.), οδηγεί στη χρησιμοποίηση του περιβάλλοντος, ως εργαλείο στη στρατηγική της αστικής τάξης, των πολυεθνικών για τα κέρδη, τόσο εντός της ΕΕ όσο και στον ανταγωνισμό με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Αυτή η σχέση αναδεικνύεται:

• Με την ιδιωτικοποίηση των οικοσυστημάτων και ένταση της εισόδου του κεφαλαίου σ’ αυτά, την πολιτική γης σε όφελος του κεφαλαίου
• Με την παραχώρηση των παράκτιων υδάτων κολύμβησης σε ιδιωτικές εταιρίες για πολλαπλή εκμετάλλευση
• Με την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης του νερού και με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους άρδευσης και ύδρευσης
• Με την ανάθεση της διαχείρισης των αποβλήτων σε αυτούς που τα παράγουν μεταφέροντας το κόστος στους καταναλωτές

H πρόνοια για την προστασία των παραπάνω και η αντιμετώπιση των οξυμένων προβλημάτων αποδείχνει ότι η καπιταλιστική αγορά έχει αντίθετη φύση και λειτουργία με την προστασία του περιβάλλοντος. H φύση απειλείται από τις πολυεθνικές, που χρησιμοποιούν το περιβάλλον ως δεξαμενή άντλησης πρώτων υλών, είτε ως χώρο ανεξέλεγκτης δράσης, είτε ως χώρο για επικερδείς επενδύσεις για τις ίδιες. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα δεν είναι «φυσικά φαινόμενα», είναι αποτελέσματα του καπιταλισμού που γερνάει.

http://www.kke.gr/periballon/afieroma_gia_to_periballon_ioynhs_2003?act=2&morf=1&tab=1
Τεχνική βοήθεια από τον Mitsaras
Short URL: http://wp.me/s1pa1c-55641

http://parallhlografos.wordpress.com/2011/11/23/55641/