Πλημμέλημα η ελεύθερη κατασκήνωση στην Ελλάδα

Εκατόν δύο χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Βρετανός Thomas Hiram Holding εξέδωσε τον πρώτο οδηγό υπεύθυνης κατασκήνωσης (Camper's Handbook, 1908). Έκτοτε, η επιλογή του free camping κερδίζει έδαφος χρόνο με τον χρόνο, με έτος-ορόσημο το 1960 και το κίνημα των Hippies, που διέδωσε την ελεύθερη-κοινοβιακού τύπου κατασκήνωση σε ολόκληρο τον κόσμο, ως στάση ζωής. Αυτή η κουλτούρα δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη και την Ελλάδα, όπου πλήθος κατασκηνωτών ψάχνει φιλόξενες παραλίες και δάση, αναζητώντας εναλλακτικές, αντικαταναλωτικές διακοπές, αλλά κυρίως την επαφή με την φύση. Όμως εδώ, η ελεύθερη κατασκήνωση θεωρείται πλημμέλημα και επισείει διοικητικές ποινές.
Τι λέει ο Νόμος - Ποινές

"Απαγορεύεται η εγκατάσταση σκηνών ή στάθμευση τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες, παρυφές δημοσίων δασών, δάση και εν γένει κοινόχρηστους χώρους, καθώς και η φιλοξενία πέραν του ενός τροχόσπιτου από καταστηματάρχες ή ιδιώτες" ορίζει ο Ν.2160/93 (ΦΕΚ118 Α') με τίτλο "Ρυθμίσεις για τον τουρισμό και άλλες διατάξεις". Δηλαδή απαγορεύει την ελεύθερη κατασκήνωση σε κοινόχρηστους χώρους, ακόμη και σε ιδιωτικά οικόπεδα.

Ο ίδιος νόμος σαφώς ορίζει και τις ποινές της παράβασης του... ελευθέρως κατασκηνώνειν. Συγκεκριμένα, οι παραβάτες τιμωρούνται με "φυλάκιση μέχρι τρεις μήνες" ή με την επιβολή "διοικητικού προστίμου, ύψους πενήντα χιλιάδων δραχμών (σ.σ.: περίπου 150 ευρώ) κατ' άτομο, το οποίο, κατ' εξαίρεση, επιβάλλεται και εισπράττεται από τον οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης, στα διοικητικά όρια του οποίου πραγματοποιείται η παράβαση".

Μερικές νομικές συμβουλές...

"Το πλημμέλημα είναι αυτόφωρο, δηλαδή σημαίνει σύλληψη κατευθείαν. Μόνη νόμιμη αντίσταση που μπορείτε να κάνετε είναι να μην βγείτε από τη σκηνή. Η σκηνή θεωρείται κατοικία, καλύπτεται από άσυλο (άρθο 9 παρ. 1 εδ. Α του Συντάγματος) και η είσοδος αστυνομικού οργάνου επιτρέπεται μόνο με ένταλμα", συμβουλεύουν οι Ηλιόσποροι.

Δήμαρχος Τήλου: Θετικές συνέπειες στην τοπική οικονομία

Σε πείσμα των μέτρων καταστολής του free camping, ο δήμος Τήλου εδώ και μία δεκαετία φιλοξενεί ελεύθερους κατασκηνωτές στο νησί και αναγνωρίζει τις ευεργετικές συνέπειες της παρουσίας τους στην τοπική κοινωνία: “Ίσως λόγω απόστασης, εδώ φθάνουν άνθρωποι με ευαισθησία για το περιβάλλον. Έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να αυτοδιαχειρίζονται τον χώρο με υποδειγματικό τρόπο. Άλλωστε, η ελεύθερη κατασκήνωση δεν ρυπαίνει και δεν προκαλεί κανενός τύπου επιβάρυνση, είναι από τις ηπιότερες μορφές τουρισμού, με όλες τις θετικές συνέπειες στην τοπική οικονομία. Είναι απόδειξη ότι ορισμένα πράγματα μπορούν να αποδίδουν χωρίς την επένδυση πόρων από εμάς”, δηλώνει μιλώντας στην “Α” ο Αναστάσιος Αλιφέρης, δήμαρχος Τήλου. Μάλιστα, ο δήμος, “παρακολουθώντας τις ανάγκες” των ελεύθερων κατασκηνωτών, εγκατέστησε αποχετευτικό δίκτυο, νερό και ηλεκτρισμό κοντά στην περιοχή.

Στοιχεία

Βέβαια, στην Ελλάδα, παρόμοια τύχη με το ελεύθερο έχει και το οργανωμένο κάμπινγκ. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία της Eurostat (2008), σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα κατέχει μόλις το 0,9% του συνολικού αριθμού οργανωμένων κάμπινγκ της Ευρώπης των 27. Επίσης ο αριθμός κλινών σε οργανωμένα κάμπινγκ αντιπροσωπεύει μόλις το 11% του συνολικού αριθμού κλινών του τουριστικού τομέα μας, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στη Γαλλία φτάνει το 64,3%, στο Ηνωμένο Βασίλειο το 36,0%, στη Γερμανία το 26,1% και στην Ολλανδία το 60,7%.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η εμπειρία από Ισπανία, Πορτογαλία και άλλες χώρες έχει δείξει ότι “το είδος του οργανωμένου τουρισμού, που προσφέρει απλώς ήλιο, άμμο και θάλασσα ή ακόμη χειρότερα, ο 'all inclusive' τουρισμός σε τεράστιες ξενοδοχειακές μονάδες, οδηγεί σε αλλοίωση του τοπίου και του παραδοσιακού χαρακτήρα, οδηγεί σε ερήμωση, κατασπατάληση φυσικών πόρων και τελικά σε συρρίκνωση του αριθμού των επισκεπτών”, υπογραμμίζουν οι Ηλιόσποροι (Δίκτυο Νέων για την Κοινωνική και Πολιτική Οικολογία).

Είναι στάση ζωής

Το ελεύθερο κάμπινγκ είναι στάση ζωής απέναντι στο περιβάλλον, στη φύση, στον άνθρωπο. Οι περισσότεροι που επιλέγουν αυτόν τον τρόπο διακοπών είναι λάτρεις της ελεύθερης διαβίωσης και έχουν συναίσθηση γιατί το κάνουν, γι' αυτόν το λόγο και σπάνια θα δεις κάποιον να πετάξει ένα σκουπίδι στην παραλία”, σημειώνει η Μαρία Μπονοβόλια, φοιτήτρια. “Δύσκολα όμως κάποιος θα υποστήριζε το ίδιο και για τις οργανωμένες πλαζ σε πολυσύχναστα κέντρα. Υπάρχει βέβαια και το οικονομικό κίνητρο, πόσο μάλλον τώρα σε συνθήκες κρίσης. Σου δίνει τη δυνατότητα για πιο οικονομικές διακοπές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι και λιγότερο ποιοτικές από ό,τι αν έμενες σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο, εγκλωβισμένος στο τσιμέντο, μέσα στο κατακαλόκαιρο”!

Διαδικασία μαθητείας

“Επιλέγω ελεύθερη κατασκήνωση για την εγγύτητα στη φύση, τον κοινοβιακό τρόπο ζωής και την αλληλεγγύη που διατρέχει όλα τα επίπεδα αυτού του τύπου διαβίωσης. Όταν κάτι σου λείψει, σχεδόν πάντα θα σ' το παρέχουν άλλοι κατασκηνωτές”, υποστηρίζει ο Βασίλης Ρόγγας, εργαζόμενος και σημειώνει: “Πρόκειται για μια αντίληψη, διακοπών όχι ως αγοραία αναψυχή, αλλά ως ανάλυση του εαυτού στη φύση, διαδικασία μαθητείας για την επαφή με τη φύση, τους ανθρώπους και τον εαυτό. Πάντοτε η αγορά θέλει να επεκτείνεται και επειδή η ελεύθερη κατασκήνωση δεν συνιστά αγορά, διώκεται. Αφετέρου, όσοι κάνουν ελεύθερο κάμπινγκ, συνήθως βρίσκουν τα πιο όμορφα μέρη και η ίδια η αγορά θα ήθελε να το καρπωθεί αυτό. Είναι μια οικτρή δικαιολογία ότι οι free campers βρωμίζουν τον χώρο, η συνειδητότητα είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο”.

Οδηγός ελεύθερης και υπεύθυνης κατασκήνωσης

Επειδή όμως η ελεύθερη κατασκήνωση απαιτεί υπευθυνότητα, οι λάτρεις του free camping καλό θα ήταν να έχουν υπόψιν τους τον οδηγό ελεύθερης κατασκήνωσης:

(α) Παρκάρουμε τα αυτοκίνητα μακριά από την παραλία και δεν εμποδίζουμε την πρόσβαση στην παραλία.

(β) Χρησιμοποιούμε σακούλες για τα απορρίμματα.

(γ) Μαζεύουμε όλα τα δικά μας σκουπίδια αλλά και τα υπόλοιπα που βρίσκουμε.

(δ) Καθορίζουμε που είναι η “τουαλέτα” και σκάβουμε λάκκους τουλάχιστον 15 εκατοστών.

(ε) Αποφεύγουμε τη χρήση έστω και βιοδιασπώμενων σαμπουάν και σαπουνιών στο νερό, γιατί έτσι το ρυπαίνουμε.

(στ) Σεβόμαστε τη βλάστηση και την πανίδα της περιοχής ανάλογα με τις συνθήκες.

(ζ) Στήνουμε τη σκηνή αρκετά μέτρα μακριά από το κύμα κυρίως για να μην ενοχλούμε καβούρια, χελώνες, πουλιά.

(η) Τα έντομα είναι κάτοικοι της περιοχής, τα αποφεύγουμε με φυσικά εντομοαποθητικά.

(θ) Κατασκευάζουμε αυτοσχέδια τασάκια για τις γόπες μας.

(ι) Δεν θεωρούμε το σημείο που μένουμε τσιφλίκι μας, δεν δημιουργούμε συνθήκες μόνιμης εγκατάστασης.

(κ) Σε περίπτωση επίθεσης της αστυνομίας ενωνόμαστε, εκφράζουμε συλλογική αλληλεγγύη.

(λ) Προσφέρουμε, μοιραζόμαστε, γνωριζόμαστε και δημιουργούμε συνθήκες συλλογικής διαβίωσης με τους υπολοίπους.

(μ) Αφήνουμε το δάσος ή την παραλία όπως τη βρήκαμε και, αν γίνεται, πολύ καλύτερη.

Πηγή