Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η υλοτομία, η οδοποιία, αλλά και η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να επιδείνωσαν την επιδημική έκρηξη, φέρνοντας ζώα που έχουν μολυνθεί με την ασθένεια σε στενότερη επαφή με τους ανθρώπους.
«Η επέκταση της ανθρώπινης επίδρασης μπορεί να προκαλέσει πραγματικά ξεσπάσματα», λέει ο Τζόναθαν Επστάιν, επιδημιολόγος στην κτηνιατρική του οργανισμού EcoHealth Alliance. «Η αποψίλωση των δασών, η κατασκευή δρόμων, η επέκταση των αγροκτημάτων σε περιοχές όπου υπήρχαν πυκνά δάση, όλες αυτές οι δραστηριότητες αυξάνουν την ευκαιρία για τα άγρια ζώα να έρθουν σε επαφή με τα εκτρεφόμενα ζώα και τον άνθρωπο».
Το ξέσπασμα του Εμπολα στη Δυτική Αφρική αναφέρθηκε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο σε αρκετές απομακρυσμένες πόλεις της Γουινέας, καθώς και στην πρωτεύουσα της χώρας, Κόνακρι. Από τότε, εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα και στη Σιέρα Λεόνε, τη Λιβερία και τη Νιγηρία.
Οι ερευνητές λένε ότι αυτό το ξέσπασμα πιθανότατα ξεκίνησε από ανθρώπους που μολύνθηκαν από τον ιό Εμπολα αφού έφαγαν νυχτερίδες και πιθανώς γορίλες. Ο ιός μπορεί να ζήσει για χρόνια σε πληθυσμούς ζώων (όπως οι νυχτερίδες και οι πίθηκοι), χωρίς να βλάπτει τα ζώα, αλλά να γίνει επικίνδυνος για τον άνθρωπο ως αιμορραγικός πυρετός Εμπολα, μόνον όταν καταναλώσει το κρέας άγριων ζώων που έχουν μολυνθεί. Οι φτωχότεροι πληθυσμοί είναι το πιο πιθανό να πληγούν από τον ιό, γιατί είναι αυτοί που είναι πιθανότερο να βασίζονται στο κρέας άγριων ζώων για να τραφούν.
Επιπλέον, η ανθρώπινη επαφή με τις νυχτερίδες είναι πια πιο εφικτή από ποτέ, χάρη στην επέκταση της ανάπτυξης και την αποψίλωση των δασών στη Δυτική Αφρική.
«Καθώς οι άνθρωποι πηγαίνουν όλο και περισσότερο σε αυτές τις περιοχές τύπου τροπικών δασών φαίνεται να έρχονται περισσότερο σε επαφή με τις δεξαμενές του ιού», λέει ο Ρόμπερτ Γκάρι, καθηγητής μικροβιολογίας και ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο Tulane, ο οποίος έχει εργαστεί εκτενώς στη Δυτική Αφρική. Υπάρχει μια ποικιλία από ζώα-φορείς ιών οι οποίοι μπορούν να μεταδοθούν στον άνθρωπο (ζωοανθρωπονόσοι). Ενώ οι νυχτερίδες είναι οι πιο πιθανοί ένοχοι στο παρόν ξέσπασμα, οι γορίλες και άλλα θηλαστικά μπορούν επίσης να μεταφέρουν τον Εμπολα.
Καθώς οι πόλεις αυξάνονται και επεκτείνονται, οι δυο ερευνητές υποστηρίζουν πως αυτό το είδος της επαφής του ανθρώπου με τα ζώα θα είναι σε άνοδο. Σύμφωνα με την Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης, η ήπειρος έχει το μεγαλύτερο ποσοστό αστικής ανάπτυξης στον κόσμο για 20 χρόνια και το ποσοστό των Αφρικανών που ζουν στις πόλεις θα αυξηθεί από 36% έως 60% το 2050.
Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από χώρες της Αφρικής και Αμερικανούς ερευνητές το 2012, διαπίστωσε ότι κάποιο είδος ανθρώπινης δραστηριότητας συχνά προηγείται αμέσως πριν από τα ξεσπάσματα του Εμπολα. Ενα ξέσπασμα του ιού το 1994, για παράδειγμα, συνέβη όταν ανθρακωρύχοι χρυσού στην Γκαμπόν έφαγαν έναν μολυσμένο γορίλα.
Οι αλλαγές στο περιβάλλον μπορούν να αυξήσουν τις συγκεντρώσεις των πληθυσμών άγριων ζώων στο υπόλοιπο δάσος, φέρνοντας τις ανέγγιχτες στο παρελθόν δεξαμενές του Εμπολα σε στενότερη γειτνίαση με τον άνθρωπο.
Δραματική αποψίλωση των δασών
Η αποψίλωση των δασών είναι αχαλίνωτη στη Δυτική Αφρική. Σήμερα, στη Σιέρα Λεόνε, έχει απομείνει μόλις το 4,5% της αρχικής δασικής κάλυψης της χώρας, καθώς το υπόλοιπο έχει αφανιστεί από τη δεκαετία του 1920, σύμφωνα με το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η μικρή έκταση των δασών που απέμεινε κινδυνεύει να εξαφανιστεί από το 2018. Στη Λιβερία, η γεωργία έχει αφανίσει περίπου το 20% των πυκνών δασών της χώρας από το 1979, σύμφωνα με έκθεση της κυβέρνησης, και η Γουινέα έχει χάσει περίπου το 20% των δασών της από το 1990, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ.
Και με την ανάπτυξη έχει αυξηθεί η κινητικότητα των ανθρώπων στην Αφρική. Δεδομένου ότι χώρες όπως η Κίνα έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων ορυκτών της Δυτικής Αφρικής, νέοι δρόμοι και υποδομές έχουν ξεφυτρώσει ακόμη μέχρι και σε άλλοτε απομακρυσμένα χωριά. Αυτό δημιουργεί νέες ευκαιρίες όχι μόνο για τους ανθρώπους να ταξιδέψουν σε δύσβατες στο παρελθόν περιοχές, αλλά και στην αύξηση της επαφής με αυτούς που μπορεί να έχουν μολυνθεί με τον ιό Εμπολα.
Υπάρχουν επίσης αποδείξεις, που προκύπτουν από αναλύσεις μετεωρολογικών δορυφορικών δεδομένων της NASA, ότι η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να προκαλεί ξεσπάσματα του Εμπολα, πιο πιθανά με την πρόκληση περιόδων μεγάλης ξηρασίας και ακραίων βροχοπτώσεων, καθώς οι επιδημικές εκρήξεις του ιού έχουν συσχετιστεί με περιόδους έντονων βροχοπτώσεων, που έρχονται ύστερα από περιόδους έντονης ξηρασίας.
Του Τάσου Σαραντή
sxoliastesxwrissynora
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου