του Νίκου Ράπτη*
από tvxs
Η Ελλάδα κήρυξε στάση πληρωμών το 1932. Το 1933, οι ελληνικές εφημερίδες διακήρυσσαν πως «ελύθη το οικονομικόν πρόβλημα» χάρη στο πετρέλαιο που είχε ανακαλυφθεί... στο Μοσχάτο. Η μούσα του Μωραϊτίνη διαβεβαίωνε πως η Ελλάδα «θα ξαναγίνει επί τέλους/ εστία του φωτός εκ νέου/ όχι διά του Αριστοτέλους/ αλλά διά του πετρελαίου!».
Αργότερα, στην μεταπολίτευση, ο «από μηχανής θεός» πήρε πιο ιδεολογικά χαρακτηριστικά: την λύση στο «οικονομικόν πρόβλημα»θα έδιναν διαδοχικά η πλήρης ένταξις εις την ΕΟΚ, η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, οι ιδιωτικοποιήσεις, η ελέω ευρώ «πραγματική σύγκλιση»κ.ά.
Όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση χρέους, επιστρέψαμε στις γραφικότητες: στις πολεμικές αποζημιώσεις της Γερμανίας, την επιστροφή του υποχρεωτικού δανείου της κατοχής, την μετοχή της «Τράπεζας της Ανατολής», τις καταθέσεις των ομογενών κ.ά.... «Έπαιξαν» και η επιστροφή στην δραχμή, η υπαγωγή στην κινέζικη, ρώσικη, αραβική, επιρροή κ.λπ.
Τώρα έχουμε τις εξορύξεις: του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του χρυσού, των ευγενών μετάλλων.
Τι κοινό έχουν όλα τα παραπάνω; Την βαθιά επιθυμία να γίνουμε όλοι εισοδηματίες; Την απροθυμία μας να αλλάξουμε το status quo; Ό,τι κι αν συμβαίνει, διαιωνίζουν την στρεβλή πεποίθηση πως υπάρχει για την Ελλάδα άλλος δρόμος από την ανάπτυξη μιας αυθεντικά παραγωγικής, βιώσιμης οικονομίας. Η ανάκαμψη όμως περνάει μόνο από την δραστική αύξηση των παραγόμενων ανταγωνιστικών αγαθών και υπηρεσιών, την ανασυγκρότηση της κρατικής λειτουργίας, την αποκατάσταση της αξιοπιστίας των θεσμών, την αλλαγή στις ισορροπίες μεταξύ δημοσίων/ιδιωτικών αγαθών.
Το να προβάλλεται η εξόρυξη των ορυκτών καυσίμων και των μετάλλων ως λύση για την Ελλάδα, ανακυκλώνει τα αδιέξοδα. Αυτές οι πλουτοπαραγωγικές δραστηριότητες είναι εξ ορισμού μη-βιώσιμες κι έχουν υψηλό περιβαλλοντικό ρίσκο. Χωρίς μάλιστα την ανασυγκρότηση της κοινωνίας και του κράτους, μπορεί να αποδειχθούν καταστροφικές σε όλα τα επίπεδα. Να λειτουργήσουν ως η «βασιλική οδός» για την παγίωση της μαφιοκρατίας, την εμπέδωση της ξενοκρατίας, την διεύρυνση των ανισοτήτων, την ακύρωση κάθε μεταρρυθμιστικής πνοής και καινοτόμας διάθεσης. Όταν την δεκαετία του 1960 η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην Ολλανδία προκάλεσε πρωτοφανή οικονομική ζημία (φαινόμενο που έκτοτε ονομάστηκε «ολλανδική ασθένεια»), δεν τολμάει κανείς να φανταστεί τι θα σήμαινε κάτι ανάλογο στην σημερινή κλεπτοκρατική, εξασθενημένη και αποδιοργανωμένη Ελλάδα.
Από την άποψη αυτή, το ευρύτερο κίνημα ενάντια στις εξορύξεις χρυσού -και το ανάλογο ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων που ας ελπίσουμε πως θα ακολουθήσει- αποτελεί αντίδραση υπέρ της παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας και της θεσμικής επανίδρυσης της ελληνικής πολιτείας. Δεν μιλάμε εδώ απλά για ένα κίνημα τύπου NIMBY («όχι στην αυλή μου»), αλλά για κάτι πολύ σημαντικότερο. Αυτός είναι ο λόγος που κατεβαίνουν στον δρόμο, γαλήνια και με την αυτοπεποίθηση που δίνει το δίκιο και το όραμα, χιλιάδες νέοι και λιγότερο νέοι στην Χαλκιδική, την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Θέλουμε μιαν Ελλάδα που θα πάψει να ψάχνει την λύση στις συμπτώσεις και την κληρονομιά της φύσης -και θα πάρει τις τύχες της στα χέρια της. Ίσως να γεννιέται το συλλογικό υποκείμενο για μια χώρα της δουλειάς και της επιχειρηματικότητας, της καινοτομίας και της κερδοφορίας, της βιωσιμότητας και των δημόσιων αγαθών.
Τελικά αποκαλύφθηκε πως το πετρέλαιο που είχε ανακαλυφθεί στο Μοσχάτο προερχόταν από μια διαρροή καυσίμων από κάποιο παρακείμενο εργοστάσιο. Ο κακόμοιρος ο Χαράλαμπος Ζαμπέλης, που είχε ανακαλύψει την «πετρελαιοπηγή», καταστράφηκε, ενώ ο γερουσιαστής και χημικός Δημήτριος Ζαμάνος, που είχε επιβεβαιώσει την ύπαρξή της, συνέχισε την μέτρια πολιτική καριέρα του. Πράγμα που καθιστά την ιστορία τους άριστη παραβολή για μας, ογδόντα χρόνια αργότερα...
*Ο Νίκος Ράπτης είναι διαχειριστής της ppol.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου