Μεταλλεία – μεταλλουργεία χρυσού και επιπτώσεις στην ανάπτυξη της Χαλκιδικής

Εισήγηση του καθηγητή του Α.Π.Θ κου Χάρη Λαζαρίδη στο Δημοτικό Συμβούλιο Πολυγύρου
 

Κύριε Δήμαρχε, αξιότιμα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Πολυγύρου, 

Σας ευχαριστώ θερμά για την λίαν τιμητική πρόσκληση να συμμετάσχω σε αυτή την ανοικτή συνεδρίασή σας με θέμα την μεταλλεία - μεταλλουργεία χρυσού και τις επιπτώσεις της στην ανάπτυξη του τόπου μας.

Είμαι υποχρεωμένος να μιλήσω με διπλή ιδιότητα. Εκείνη του επιστήμονα που υπηρετεί τον χώρο της γεωργίας με εξειδίκευση την παραγωγή τροφίμων και μια δεύτερη, του Χαλκιδικιώτη, που αγωνιά για το παρόν και το μέλλον της πατρίδας του και έχει πατριωτικό χρέος να συμβάλει στην ευημερία και τη βιώσιμη ανάπτυξή της. Ως καθηγητής της Γεωπονικής Σχολής συμμετείχα στην Επιστημονική Επιτροπή που συνέταξε σχετικό πόρισμα, με βάση το οποίο κρίθηκε αδύνατη η συνύπαρξη της σχεδιαζόμενης ανοιχτής μεταλλευτικής δραστηριότητας με οποιαδήποτε ενυπάρχουσα αγροτική δραστηριότητα  (γεωργία, κτηνοτροφία, μελισσοκομία, αλιεία, κλπ) και είμαι έτοιμος να εξηγήσω τους λόγους, αν και περιγράφονται αναλυτικά στο Πόρισμα της Σχολής μας, που είναι στη διάθεσή σας.

Όπως όλοι γνωρίζουμε, αυτός που πρώτος διατύπωσε τις αρχές της βιώσιμης, της αειφόρου ανάπτυξης ήταν ο Αριστοτέλης ο Σταγειρίτης, ο μεγαλύτερος φιλόσοφος όλων των εποχών. Ο Αριστοτέλης χαρακτήρισε τη φύση ως «μητέρα και τροφό» του ανθρώπου, αφού η φύση προσφέρει στον άνθρωπο τα πάντα για να καλύψει όλες του τις ανάγκες. Κατ’ επέκταση αποκαλούσε «μητροκτόνο» αυτόν που βιάζει και καταστρέφει τη φύση, αφού ένα παιδί της φύσης σκοτώνει κυριολεκτικά και μεταφορικά τη μητέρα του. Και είναι μεν τιμή για τον Πολύγυρο ότι έστησε το άγαλμα του φιλοσόφου σε περίοπτη θέση. Η απόδοση τιμής όμως δεν θα πρέπει να τελειώσει με το άγαλμά του, αλλά να αρχίσει με αυτό και να συνεχιστεί με την εφαρμογή από μέρους μας των διδαχών του για την άρρηκτη σχέση εξάρτησης του ανθρώπου από τη «μητέρα φύση» και την απόλυτη ανάγκη σεβασμού και προστασίας της φύσης. Θα συνιστούσε επίσης ύψιστη τιμή για μας τους απογόνους του, αν κάποτε καταφέρναμε να μετατρέψουμε τη σημερινή μεταλλευτική περιοχή σε έναν εθνικό δρυμό, τον «Εθνικό Δρυμό Αριστοτέλη», που θα περιελάμβανε περιηγητικές διαδρομές και ένα «Παγκόσμιο Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών». Με τέτοιες ενέργειες και δράσεις μπορούμε και να τιμήσουμε πραγματικά τον μεγάλο μας φιλόσοφο και να αξιοποιήσουμε αναπτυξιακά το τεράστιο ιστορικό και πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής μας.

Μετά από αυτή τη σύντομη, αλλά απαραίτητη εισαγωγή, ας περάσουμε να δούμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις αναπτυξιακές δυνατότητες της ιδιαίτερης πατρίδας μας, μήπως και καταλάβουμε γιατί η «μονοκαλλιέργεια των μεταλλείων» που μας προτείνουν ή καλύτερα μας επιβάλουν η πολιτεία και η σημερινή τοπική αυτοδιοίκηση, δεν είναι ούτε η πλέον συμφέρουσα ούτε η πλέον λογική λύση στο πρόβλημα της ανάπτυξης της Χαλκιδικής.

 

H Χαλκιδική μας είναι γνωστή ανά την υφήλιο γιατί συνδυάζει τρία σπάνια χαρίσματα:

1.      Είναι η γενέτειρα του μεγαλύτερου φιλοσόφου, του Αριστοτέλη, και έχει σπουδαίες αρχαιότητες με σημαντικές αναφορές στον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό.

2.      Περιέχει τη χερσόνησο του Άθω με την μοναδική ανά τον κόσμο μοναστική πολιτεία, χαρακτηρισμένη από την UNESCO ως «παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά», η οποία ανέκαθεν, και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, προσελκύει πλήθη διεθνών προσκυνητών. Η προ του Άθω περιοχή, η «πύλη του Αγ. Όρους», έχει πολλά να ωφεληθεί αναπτυξιακά από τη μοναδικότητα αυτή.

3.      Διαθέτει ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό και ευχάριστο εδαφοκλιματικό υπόβαθρο, με ένα πρωτόγνωρο συνδυασμό βουνού και θάλασσας, που συγκινεί, που καθηλώνει κυριολεκτικά ακόμα και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Αυτό το σπάνιο φυσικό περιβάλλον, σε συνδυασμό με την προσφορά «καθαρών», ασφαλών, ποιοτικών προϊόντων σε μια συσκευασία παραδοσιακής, μεσογειακής διατροφής, δημιουργεί έναν επίγειο παράδεισο διακοπών, που ονειρεύονται εκατομμύρια άνθρωποι από τα πέρατα της γης.

Με δυο λόγια, η ΒΑ Χαλκιδική δεν είναι απλά ένας επίγειος παράδεισος, είναι θα λέγαμε «γωνιακό μαγαζί» μέσα στον Παράδεισο. Αυτό το κατάλαβαν πριν από μας οι ξένοι, γιαυτό ενδιαφέρονται να κάνουν τεράστιες επενδύσεις στον τουριστικό τομέα (αναφέρομαι στην πρόσφατα ανακοινωθείσα από τον υπουργό κ. Μηταράκη επένδυση 700 εκατ. Ευρώ, το «Κτήμα Πραβήτα»¹).

Παρ’ όλα αυτά, κυρίες και κύριοι, αυτή την όμορφη πατρίδα, αυτό τον επίγειο παράδεισο οι ιθύνοντες μας προτείνουν να τον ξεχάσουμε και να τον δούμε να μετατρέπεται σε ένα απέραντο μεταλλείο!.. Να ξεχάσουμε τον Αριστοτέλη, την ιστορία και τις αρχαιότητές μας, να ξεχάσουμε το Άγ. ¨Όρος, την παγκόσμια κιβωτό της Ορθοδοξίας και τον πολιτισμό μας, να ξεχάσουμε τα μοναδικά τοπία, τα βουνά και τις θάλασσές μας, και να γίνουμε παγκοσμίως γνωστοί για…τα μεταλλεία μας!…

Πώς όμως φτάσαμε μέχρις εδώ;

Κυρίες και κύριοι,

Τα τελευταία χρόνια η χώρα μας ζει μια πρωτοφανή για την ιστορία της κρίση. Μια κρίση λειτουργίας θεσμών και αξιών, που έχει βαθιά τις ρίζες της στην πνευματική απαξίωση των ηγετών της και το σταδιακό εκμαυλισμό πολιτών, ιδιωτών και κρατικών λειτουργών, σε ένα πελατειακό σύστημα διακυβέρνησης.

Η Ελληνική κρίση είναι κατ’ εξοχήν κρίση αξιών, είναι καθαρά πνευματική κρίση, αφού αυτοί που ορκίστηκαν να υπηρετήσουν τον Ελληνικό λαό, τον πρόδωσαν, τον εξαπάτησαν, τον οδήγησαν στην οικονομική εξαθλίωση, στην καταρράκωση της αξιοπρέπειάς του, τα αδιέξοδα και την απελπισία.

Μέσα σ’ αυτό το βαθιά διεφθαρμένο πολιτικό περιβάλλον διαπράχθηκε και εξελίσσεται ένα τεράστιο, ένα ασύλληπτου μεγέθους, πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο, που ταλανίζει την ιδιαίτερη πατρίδα μας, τη Χαλκιδική, και απειλεί με βιβλική καταστροφή ολόκληρη τη Β. Ελλάδα.

 

 

Για να αντιληφθούμε το μέγεθος και τις διαστάσεις του προβλήματος, θα κάνουμε μια πολύ σύντομη αναδρομή στα γεγονότα.

 Δεκέμβριος 2003: Σκανδαλώδης παραχώρηση τεράστιας κρατικής περιουσίας σε ιδιωτικά συμφέροντα σε τιμή που εκτιμάται ότι βρίσκεται 200 φορές κάτω από την αξία της. Η σύμβαση αφορά την εξόρυξη μεταλλευμάτων σε μια παρθένα, πανέμορφη ορεινή περιοχή της Β.Α. Χαλκιδικής με έκταση  317.000 στρεμ., όπου περιλαμβάνονται προστατευόμενα από NATURA αρχέγονα δάση. Με νόμο η περιοχή χαρακτηρίζεται ως «μεταλλευτική» και απαγορεύεται η ανάπτυξη κάθε άλλης δραστηριότητας, αν παρεμποδίζεται η μεταλλεία!…

Η παραχώρηση έγινε αυθαίρετα και επιλεκτικά, χωρίς ανοικτό πλειοδοτικό διαγωνισμό που θα διασφάλιζε τα συμφέροντα της χώρας μας, χωρίς δικαιώματα συμμετοχής του κράτους στα κέρδη της εξόρυξης, χωρίς υποχρεώσεις ή δεσμεύσεις της εταιρείας να αποκαταστήσει τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις προκύψουν στο περιβάλλον.

Η αγοράστρια εταιρεία (ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε.) εξαγόρασε την κρατική περιουσία με μόλις 11 εκ. Ευρώ, με εκτιμώμενη αξία μετάλλων 15,5 δισ. Ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε ότι το τίμημα είναι εξαιρετικά χαμηλό και κάλεσε την Εταιρεία να πληρώσει πρόστιμο 15,34 εκ. Ευρώ στο Ελληνικό δημόσιο (European Commission Decision IR/11/216). Το καταπληκτικό και πρωτάκουστο: αντί να προσφύγει η Εταιρεία για άρση του προστίμου, προσέφυγε η ίδια η κυβέρνηση εναντίον της απόφασης αυτής!!!

Συνοψίζοντας, έχουμε επιλεκτική και αυθαίρετη παραχώρηση κρατικής έκτασης σε ιδιώτες χρυσοθήρες για να αρπάξουν τον «θαμμένο θησαυρό», αφού προηγουμένως καταστρέψουν εφ’ όρου ζωής το ωραιότερο φυσικό περιβάλλον της Χαλκιδικής και κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα που συνδέεται με αυτό (γεωργία, κτηνοτροφία, μελισσοκομία, τουρισμό, πολιτισμό, κλπ). Το «εφ’ όρου ζωής» σημαίνει απλά ότι η καταστροφή αυτή δεν είναι αναστρέψιμη!

Και επειδή κάποιοι χρησιμοποιούν αφειδώς και καταχρηστικά τον όρο «βιώσιμη ανάπτυξη», θα θέλαμε να ξεκαθαρίσουμε τι ακριβώς σημαίνει «βιώσιμη ανάπτυξη». Σύμφωνα με την ισχύουσα Ευρωπαϊκή Νομοθεσία², βιώσιμη ή αειφόρος ανάπτυξη είναι η «ανάπτυξη που καλύπτει τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες».

Η βιώσιμη ανάπτυξη έχει επομένως τρεις συνιστώσες – την οικονομική, την κοινωνική και την περιβαλλοντική - που απαιτούν ισόρροπη πολιτική συνεκτίμηση.

Η Μεταλλουργεία Χρυσού

 λειτουργεί ενάντια στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, αφού χρησιμοποιεί το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους (έδαφος, δάση, αέρα, νερό) ως αγαθά μιας χρήσης, χωρίς μέριμνα για «τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες». Από τις τρεις συνιστώσες - οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική - που απαιτούν ισόρροπη πολιτική συνεκτίμηση, λείπουν (δεν υπηρετούνται) οι δύο, η κοινωνική και η περιβαλλοντική, ενώ η πρώτη βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση (κέρδη για τρίτους σε βάρος της τοπικής κοινωνίας)

Η Μεταλλουργεία Χρυσού

 δεν επιτυγχάνει πραγματική αύξηση της  παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών στην οικονομία της Χαλκιδικής,

αφού δεν μπορεί να λειτουργήσει παράλληλα με τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες (τουρισμός, γεωργία, κτηνοτροφία, μελισσοκομία, αλιεία, βιοτεχνία, κ.α.), αλλά έρχεται να τις εκτοπίσει και να τις αντικαταστήσει. Αποτέλεσμα: οι συνολικές θέσεις εργασίας θα μειωθούν δραστικά, αντί να αυξηθούν!...

Άρα, η Μεταλλουργεία Χρυσού οδηγεί ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ σε περιβαλλοντική καταστροφή, σε οικονομικό και κοινωνικό μαρασμό.

Και επειδή η Εταιρεία διατείνεται ότι θα προστατέψει το περιβάλλον, γνωρίζουμε καλά ότι

οι παρεμβάσεις αποκατάστασης στοιχίζουν τεράστια ποσά, άρα θα μείωναν δραστικά την κερδοφορία της εταιρείας και θα έπλητταν τους μετόχους της. Επιπλέον η εταιρεία γνωρίζει εκ των προτέρων ότι δεν έχει καμιά απολύτως υποχρέωση να προστατέψει το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Έχει απαλλαγεί από την ίδια την πολιτεία με νόμο του κράτους.  Στη σελ. 349 της  Σύμβασης Μεταβίβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε. που κυρώθηκε με τον νόμο 3220/2004 ΦΕΚ15Α/28.1.2004 αναφέρονται τα εξής:

«…Η αγοράστρια δεν έχει καμία υποχρέωση και ευθύνη για την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος εν γένει ή υποχρέωση απορρέουσα από τον Μεταλλευτικό Κώδικα, τον ΚΜΛΕ την ΚΥΑ περιβαλλοντικών όρων, τις εγκρίσεις τεχνικών μελετών και τις λοιπές εν γένει διοικητικές πράξεις, εγκρίσεις ή άδειες μετά από την αναστροφή της πώλησης σύμφωνα με το άθρο 4 της παρούσης». (Καταθέτω φωτοτυπία των σχετικών σελίδων του Νόμου για να το δείτε με τα μάτια σας)

Αν είναι δυνατόν! Το ίδιο το κράτος να νομοθετεί την άδεια καταστροφής του περιβάλλοντος, αντί να νομοθετεί (σύμφωνα με το Σύνταγμα) αυστηρά μέτρα για την προστασία του…

Από την άλλη μεριά η Εταιρεία κατέθεσε εγγυητική 50 εκατ. Ευρώ. Αλλά τι μπορείς να καλύψεις με ένα τέτοιο ποσόν; Πόσες ανθρώπινες ζωές αγοράζεις; Πόσο κοστολογείται ένα βουνό σαν τον Κάκαβο; Πόσο κοστολογείται η καταστροφή του περιβάλλοντος και της ίδιας της ζωής σε μια τεράστια περιοχή και επαγωγικά σε ολόκληρη τη Χαλκιδική; Γιατί ας μη γελιόμαστε. Ποιος θα αγοράζει προϊόντα Χαλκιδικής, αν ξεκινήσει η ανοικτή εξόρυξη; Ή ποιος θα επιλέγει τη Χαλκιδική ως τόπο διακοπών, όταν δίπλα του ανατινάσσονται βουνά με τόνους εκρηκτικά και τα πάντα σκεπάζονται από σκόνη βαρέων μετάλλων;

Η σημερινή καταστροφή σημαντικών εκτάσεων αρχέγονου δάσους για να στηθούν έργα υποδομής (δρόμοι, εργοστάσια, φράγματα) είναι ενδεικτική ενός Φαραωνικού μεγέθους έργου που σαφώς ξεπερνά τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής και θα καταστρέψει οριστικά και αμετάκλητα ολόκληρο το Νομό μας.

Σήμερα καταστρέφουμε τα δάση (αποψίλωση), αύριο ξεκοιλιάζουμε τα βουνά με χιλιάδες τόνους εκρηκτικά. Μετά στραγγίζουμε τα αποθέματα νερού του βουνού με πηγάδια που φτάνουν στο –140 μ. για να μπορούμε να αλέσουμε το χώμα. Κάνουμε το χώμα σκόνη για χημικό εμπλουτισμό και παραλαβή χρυσού και άλλων μετάλλων. Η σκόνη με τα βαρέα μέταλλα καλύπτει ολόκληρη την περιοχή, όλες τις καλλιέργειες και φτάνει σε μεγάλες αποστάσεις (είναι γνωστό το πρόβλημα της σκόνης της Σαχάρας, από 1.100 χλμ). Κάλυψη των φυτών με σκόνη βαρέων μετάλλων σημαίνει αδυναμία φωτοσύνθεσης, μείωση της παραγωγής και αργός θάνατος του φυτού. Άρα ξεχνάμε την καλλιέργεια ελιάς (κρίμα, που μόλις κατοχυρώσαμε την ελιά και το αγουρέλαιο Χαλκιδικής ως προϊόντα ΠΟΠ με τόσο αγώνα). Για κάθε γραμ. χρυσού θα παράγεται ένας τόνος δηλητηριασμένα απόβλητα. Οι ρεματιές και ο χαράδρες θα γίνουν χαβούζες με φράγματα «προσωρινής αποθήκευσης», γιατί…με μια πλημμύρα, ένα σεισμό το φράγμα σπάει και ελευθερώνει τα επικίνδυνα απόβλητα στο περιβάλλον και τις θάλασσες. Τότε αυτοί θα μιλάνε για «ατύχημα» – ενώ θα έχουμε μια αναμενόμενη περιβαλλοντική καταστροφή, γιατί τέτοιες ανοιχτές δεξαμενές απόθεσης έχουν παγκοσμίως ημερομηνία λήξης. Η λίστα με τα «ατυχήματα» σε φράγματα απόθεσης τελμάτων μεταλλείων ανά τον κόσμο³, περιλαμβάνει ανεπτυγμένες χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και φυσικά η Φινλανδία (Νοε. 1012).

Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθώ σε δύο πρόσφατα, δικά μας ατυχήματα, που δίνουν το στίγμα του τι μας περιμένει. Το ένα αφορά το νερό του Νεοχωρίου, στο οποίο προ μηνός περίπου βρέθηκαν υψηλά επίπεδα Αρσενικού και κρίθηκε ακατάλληλο για ανθρώπινη χρήση. Η μόνη ανθρωπογενής δραστηριότητα στην εν λόγω περιοχή ήταν οι διερευνητικές γεωτρήσεις της Εταιρείας κοντά στην πηγή του Αγ. Αθανασίου, η οποία και…χάθηκε. Τα συμπεράσματα δικά σας.

Το δεύτερο ατύχημα αφορά την κένωση δηλητηριασμένου συμπυκνώματος στη Ρεντίνα. Η υπόθεση της νομιμότητας διακίνησης τέτοιων αποβλήτων μέσα από κατοικημένες περιοχές χωρίς μέτρα προστασίας του κοινού και η αποθήκευσή τους σε χώρους που δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες προδιαγραφές διερευνάται και αναμένουμε σχετικά πορίσματα και επιβολή κυρώσεων.

Οφείλουμε μια απάντηση σε όσους μιλούν για ανάγκη αξιοποίησης του ορυκτού μας πλούτου. Η αξιοποίηση του ορυκτού μας πλούτου προϋποθέτει δύο θεμελιώδεις συνθήκες:

1.      Να γίνεται με προστασία του περιβάλλοντος (χωρίς μη-αναστρέψιμη καταστροφή)

2.      Να γίνεται προς όφελος του κράτους και της τοπικής κοινωνίας, και όχι προς όφελος τρίτων.

Στην περίπτωσή μας καμιά από αυτές τις προϋποθέσεις δεν ισχύει, άρα δεν μιλάμε για αξιοποίηση αλλά για καταλήστευση, που συνοδεύεται μάλιστα από μή-αναστρέψιμη καταστροφή.

 

Ας δούμε τώρα τι γίνεται με τους εργαζόμενους. Είναι αδέλφια μας, συμπατριώτες μας, φίλοι και συγγενείς που σίγουρα θέλουν το καλό της ιδιαίτερης πατρίδας μας. Αντιμετωπίζουν όμως το σκληρό, το αδυσώπητο φάσμα της ανεργίας, της φτώχειας, της ανέχειας, της απελπισίας στην οποία κάποιοι οδήγησαν τη χώρα μας (και ιδιαίτερα τις περιοχές με ορυκτό πλούτο) για να βάλουν στις τοπικές κοινωνίες το εκβιαστικό ψευτο-δίλημμα: ψωμί ή περιβάλλον, δουλειά – ακόμα και σε ένα έργο που θα καταστρέψει τον τόπο σου – ή ανεργία;

Η ανεργία είναι φασισμός, αφού πλήττει την ουσία, τον πυρήνα της δημοκρατίας (ίσα δικαιώματα, ίσες ευκαιρίες,…). Η εργασία είναι ιερό δικαίωμα και καθήκον κάθε πολίτη και όταν παραβιάζεται το δικαίωμα αυτό παραβιάζεται το δικαίωμα στη ζωή και στην ελπίδα. Είναι πρώτιστο καθήκον κάθε οργανωμένης κοινωνίας να εξασφαλίσει θέσεις δημιουργικής εργασίας για κάθε μέλος της, ανάλογα με τα προσόντα και τις δεξιότητές του. Όλοι είμαστε χρήσιμοι και απαραίτητοι. Δεν μας περισσεύει κανένας!

Η φτώχεια και η απόγνωση ώθησε τους άνεργους συμπατριώτες μας να αναζητήσουν δουλειά (οποιαδήποτε δουλειά) στην εταιρεία, χωρίς να υπολογίζουν το κόστος της επιλογής τους αυτής. Για να καταλάβουμε την απόγνωσή τους, κάποιος έγραψε σε τοίχο τη φράση: «πρώτα δουλειά, μετά υγεία»...Αδιανόητο και φοβερά ανησυχητικό για το πού οδηγηθήκαμε…Είναι φανερό ότι αν οι εργαζόμενοι γνώριζαν τις συνέπειες του έργου αυτού, δεν θα δεχόταν να συμμετέχουν στην καταστροφή του τόπου τους, ακόμα και αν πέθαιναν από την πείνα. Αλήθεια, ποιος άνεργος και πεινασμένος θα δεχόταν να κάνει 10, 20 μεροκάματα στην καταστροφή, στην κατεδάφιση του σπιτιού του;!…

Πώς όμως οι άνθρωποι αυτοί αποφάσισαν να συνεργήσουν στην καταστροφή του τόπου τους για να πάρει η εταιρεία τον εθνικό μας πλούτο και να αφήσει πίσω της για μας ένα κατεστραμμένο, δηλητηριασμένο περιβάλλον μέσα στο οποίο δεν θα υπάρχει πλέον ζωή ούτε για αυτούς ούτε για τα παιδιά τους;! Γιατί δέχτηκαν να χρησιμοποιήσουν τον τόπο τους, την πατρίδα τους σαν καταναλωτικό αγαθό μιας χρήσης, σαν λεμονόκουπα που τη στύβεις και την πετάς;

Η απάντηση κρύβεται σε μια συνήθη τάση του ανθρώπου, να ελπίζει και να πιστεύει σε παράλογα, σε άτοπα πράγματα, γιατί έτσι τον βολεύει, τον εξυπηρετεί. Είναι αυτό που λέμε επιστημονικά «προσδοκία του επιθυμητού» (wishful thinking).

Μπροστά στο εξοντωτικό πρόβλημα της ανεργίας, οι εργαζόμενοι θέλουν να πιστεύουν ότι τα παραμύθια της εταιρείας μπορεί να γίνουν πραγματικότητα.

1.      Θέλουν να πιστεύουν ότι η ανοικτή εξορυκτική δραστηριότητα είναι απλή συνέχεια της γνωστής εξόρυξης με τις γαλαρίες, άρα η περιοχή συνεχίζει μια μακρά παράδοση, χωρίς να διατρέχει ιδιαίτερους κινδύνους, Δεν κατανοούν τη διαφορά σε κλίμακα μεγέθους. Δεν γνωρίζουν ότι το μετάλλευμα που εξορύχτηκε σε 2.500 χρόνια η εταιρεία σκοπεύει να το πάρει μέσα σε 1-1,5 χρόνο.

2.      Θέλουν να πιστεύουν ότι αποψιλώνοντας τα βουνά τους δεν θα έχουν πλημμύρες και κατολισθήσεις στη Μ. Παναγία και τις γύρω περιοχές.

3.      Θέλουν να πιστεύουν ότι όταν τόνοι εκρηκτικών θα ταράζουν καθημερινά το σύμπαν και θα παράγουν χιλιάδες τόνους σκόνης βαρέων μετάλλων, δεν θα υπάρχουν συνέπειες σε αυτούς που πρώτοι θα την αναπνέουν, ούτε στα σπίτια τους, στα νερά, στη θάλασσα, στα μελίσσια και τις καλλιέργειές τους.

4.      Θέλουν να πιστεύουν ότι θα μπορούν και θα αξίζει να ζούν σε μια ρημαγμένη, βομβαρδισμένη, μολυσμένη περιοχή, χωρίς καθαρό νερό, χωρίς καθαρό αέρα, χωρίς…το πολυτιμότερο αγαθό, την υγεία τους.

5.      Θέλουν να πιστεύουν ότι όταν καταστραφεί η περιοχή τους μαζί με κάθε άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα, τα παιδιά τους θα μπορούν να συνεχίσουν να ζουν στα χωριά τους συνεχίζοντας επ’ άπειρον τη δουλειά των γονιών τους, τα μεταλλεία.

6.      Θέλουν να πιστεύουν ότι η εταιρεία ενδιαφέρεται πραγματικά για την προστασία του περιβάλλοντος και της ζωής τους, το ίδιο και το κράτος, άρα δεν θα επιτρέψουν την καταστροφή.

7.      Θέλουν να πιστεύουν ότι όλα θα γίνουν τόσο άψογα και χωρίς σοβαρές συνέπειες στο περιβάλλον και τον άνθρωπο, ώστε όλες οι άλλες δραστηριότητες θα συνεχίσουν κανονικά και δεν θα χαθεί καμιά άλλη θέση εργασίας. Πόσοι αλήθεια θα δεχόταν μια θέση δουλειάς αν γνώριζαν ότι η θέση αυτή ακυρώνει όχι μία, αλλά 10 θέσεις δουλειάς άλλων συνανθρώπων τους;

Συμπερασματικά: Οι εργαζόμενοι δεν καταλαβαίνουν ότι συνεργώντας με την εταιρεία, συνεργούν στην καταστροφή του τόπου τους, ότι χωρίς να το καταλαβαίνουν κόβουν το κλαδί πάνω στο οποίο κάθονται, γκρεμίζουν οι ίδιοι το σπίτι τους για ένα πιάτο φαγητό σήμερα, αύριο όμως θα βρεθούν άστεγοι.. Δυστυχώς θα πάρουν κι όλους τους άλλους – που δεν φταίνε -  στο λαιμό τους.

Τα παραπάνω παράλογα και ακατανόητα δείχνουν το τεράστιο κενό ενημέρωσης, το οποίο αφορά σε όλους τους πολίτες και κατ’ αρχάς στους ίδιους τους εργαζόμενους. Χρόνια τώρα η διαπλοκή κρατούσε τα ΜΜΕ μακριά από το φλέγον αυτό θέμα, αφήνοντας την εταιρεία να προπαγανδίζει ελεύθερα τις «αγαθές και εθνοσωτήριες» προθέσεις της. Μαζικές πορείες και διαδηλώσεις αποσιωπήθηκαν και βαπτίστηκαν «αόρατες» (Θεσσαλονίκη, 24.11.12). Με πάνω από 30.000 κομμένα εισιτήρια, η προχθεσινή συναυλία διαμαρτυρίας στο πρ. στρατόπεδο Παύλου Μελά αναφέρθηκε από το MEGA ως…μια συγκέντρωση 2.000 ανθρώπων!...Δυστυχώς υπάρχουν ακόμη πολίτες της Χαλκιδικής και της Θεσσαλονίκης που πιστεύουν ότι η υπόθεση αυτή δεν τους αφορά, γιατί οι Σκουριές βρίσκονται μακριά…πολύ μακριά, ίσως μακρύτερα και από τη Σαχάρα…(απ’ όπου συχνά μας έρχεται σκόνη…παρά τα 1.100 χλμ).

Το έργο αυτό δίχασε την τοπική κοινωνία και διέρρηξε τον κοινωνικό ιστό. Το μέτωπο της αντίστασης στην παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων διευρύνεται σε ολόκληρη την Ελλάδα και έρχεται να αγκαλιάσει ολόκληρο τον κόσμο. Ο μόνος δρόμος για επίλυση της κρίσης, είναι η αναστολή των εργασιών της Εταιρείας στο μέτωπο της ανοικτής εξόρυξης και η σταδιακή απορρόφηση των εργαζομένων στην αποκατάσταση των περιοχών που υπέστησαν ζημιές από μεταλλευτικές δραστηριότητες. Σταδιακά και σε βάθος χρόνου, με τη δέουσα φροντίδα για την αποκατάσταση όλων των εργαζομένων, θα πρέπει να γίνει αποχαρακτηρισμός της περιοχής ως μεταλλευτικής για να απελευθερωθούν και να αξιοποιηθούν όλες οι άλλες εναλλακτικές δυνατότητες βιώσιμης ανάπτυξης.

Κυρίες και κύριοι,

Ο χρυσός της Χαλκιδικής δεν είναι θαμμένος. Βρίσκεται και αστράφτει στην επιφάνειά της. Είναι το μοναδικό σε ομορφιά φυσικό περιβάλλον, είναι η ιστορία της και ο πολιτισμός της, είναι τα πλούσια αναπτυξιακά της αποθέματα, είναι τα μοναδικά αγροτικά προϊόντα της, η ελιά και το λάδι που ξεκινούν να κατακτήσουν τα πέρατα της οικουμένης. Αυτοί θέλουν να πάρουν το χρυσάφι μας για τις θυρίδες τους, εμείς θέλουμε τη γή μας, τα δάση, τα χωράφια μας, τα νερά και τις θάλασσές μας για να συνεχίσουμε να ζούμε στην πατρίδα μας, εμείς τα παιδιά και τα εγγόνια μας αιωνίως και όχι για 10 και 20 χρόνια.

Επειδή είπαμε αρκετά για τα σπάνια αναπτυξιακά προσόντα της Χαλκιδικής, οφείλουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα: Υπάρχει άλλος δρόμος ανάπτυξης;

 Και φυσικά υπάρχει – η βιώσιμη ανάπτυξη.

Δίπλα στις υφιστάμενες θέσεις εργασίας, προβάλουν αξιόλογες δυνατότητες για περισσότερες, πραγματικά νέες θέσεις εργασίας μέσα από:

1. την αξιοποίηση του ευνοϊκού εδαφοκλιματικού υπόβαθρου της περιοχής για παραγωγή πιστοποιημένων «καθαρών», ασφαλών, ποιοτικών προϊόντων,

2. την εισαγωγή της τοπικής παραδοσιακής διατροφής στις υπηρεσίες εστίασης των επισκεπτών. Η παραδοσιακή διατροφή με τοπικά, ποιοτικά προϊόντα είναι ένας επιπλέον πόλος προσέλκυσης  επισκεπτών, με προοπτικές ανάπτυξης εξαγωγών για όλο τον υπόλοιπο χρόνο για πάντα

2.       

3.      την αναγέννηση παραδοσιακών επαγγελμάτων και προβολή του τοπικού πολιτισμού  (ήθη, έθιμα, παραδόσεις)

4.      την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού με αναφορά στη γενέτειρα του Αριστοτέλη, την Πύλη Αγ. Όρους

 

 

Μια μεγάλη δυνατότητα είναι η ανάπτυξη του ορεινού τουρισμού. Θαυμάσιο και επίκαιρο παράδειγμα είναι η πρόσφατα κατατεθείσα πρόταση δημιουργίας μιας τεράστιας τουριστικής επένδυσης της τάξης των 700 εκατ ευρώ στην περιοχή της Πραβήτας από όμιλο στον οποίο συμμετέχουν ελληνικές, κορεατικές και γιαπωνέζικες εταιρείες. Το «Κτήμα Πραβήτα» θα περιλαμβάνει 3 ξενοδοχειακά συγκροτήματα 5 αστέρων, συγκροτήματα παραθεριστικών κατοικιών, συνεδριακό κέντρο, 4 γήπεδα γκολφ, κέντρο υγείας, αποκατάστασης & θεραπείας, προπονητικό αθλητικό κέντρο, καθώς και εγκαταστάσεις εναλλακτικού τουρισμού. Η επένδυση αυτή θα δημιουργήσει πάνω από 1.300 νέες θέσεις εργασίας καθώς και σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα και σε επιχειρήσεις της αλυσίδας εφοδιασμού που θα σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την επένδυση. Θα αναδείξει ως τουριστικό προορισμό την ηπειρωτική Χαλκιδική και θα επιμηκύνει την τουριστική περίοδο της περιοχής, λόγω των συμπληρωματικών υποδομών και υπηρεσιών της (προπονητικά κέντρα, γκολφ κ.α.)

 Η Ανάβρα Αλμυρού Βόλου, ένας απομονωμένος ορεινός οικισμός που πριν 15 χρόνια μαράζωνε και έσβηνε, μας δείχνει το δρόμο της αυτόνομης ανάπτυξης μιας ορεινής (υψόμετρο 1000 μ.) απομονωμένης περιοχής.,

Βιολογικά κτηνοτροφικά πάρκα με 12.000 αιγοπρόβατα, 6.000 αγελάδες και 5.000 χοιρινά ελευθέρας βοσκής, πρότυπο σφαγείο (θυμίζει χειρουργείο), αιολικό πάρκο με 17 ανεμογεννήτριες, περιβαλλοντικό-πολιτισμικό πάρκο 240 στρεμ., σύστημα τηλεθέρμανσης με βιομάζα, κοκ. Μέσα σε 15 χρόνια το τοπίο άλλαξε δραστικά. Ο πληθυσμός διπλασιάστηκε, ο ΜΟ ηλικίας έπεσε στα 40 (επιστροφή νέων), η ανεργία έσβησε (0%), το ελάχιστο εισόδημα έφτασε στις 30.000 Ε/χρόνο και το επίπεδο διαβίωσης συγκρίνεται με ευρωπαϊκές χώρες. Όλα αυτά τα πέτυχε η ενότητα των κατοίκων και η συνεργασία κάτω από τη φωτεινή ηγεσία ενός ανθρώπου, του Δ. Τσουκαλά. 

 Ο λαός αντιμετωπίζει τη βαρβαρότητα σε δύο μέτωπα, την Εταιρεία και την Πολιτεία. Το μέλλον της Χαλκιδικής αποφασίστηκε και εκχωρήθηκε ερήμην των κατοίκων της. Γνωρίζει καλά τι παίζεται πίσω από τις πλάτες του, νιώθει παραγκωνισμένος και προδομένος, νιώθει  την αδικία, την κρατική αυθαιρεσία, τη βία, την τρομοκρατία, την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν θα υποχωρήσει στον δίκαιο αγώνα για σεβασμό των δικαιωμάτων του και για τη λευτεριά της πατρίδας του από τα ντόπια και ξένα αφεντικά. Η πολιτική ηγεσία και η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να αφουγκρασθεί τον παλμό της κοινωνίας, και να πάψουν να βλέπουν σε βάθος 10ετίας,  όταν το μέλλον αφορά αιώνες. Αλλιώς οι ηγέτες θα αναγκαστούν να συρθούν πίσω από το λαό, και σύντομα θα δούμε το κάρο να μπαίνει μπροστά από τα άλογα!…Και τότε όλοι οι υπεύθυνοι θα κληθούν να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη για τα εγκλήματα κατά του λαού και της πατρίδας μας.

Η κρατική βία και αυθαιρεσία, με αδικαιολόγητες επιθέσεις, αστήρικτες προσαγωγές και παράνομες, πολύμηνες προφυλακίσεις αθώων αγωνιστών έχει σφυρηλατήσει την ενότητα των κατοίκων πίσω από έναν δίκαιο αγώνα για τη λευτεριά της πατρίδας τους από τα ντόπια και ξένα αφεντικά.

Αγαπητοί δημοτικοί σύμβουλοι, έχετε μπροστά σας ένα τεράστιο δίλημμα και θα πρέπει να κάνετε με πατριωτικό χρέος μια επιλογή που θα καθορίσει ανεπιστρεπτί το μέλλον της Χαλκιδικής και της Β. Ελλάδας.

Περιβαλλοντική και κοινωνική καταστροφή για κάποιες πρόσκαιρες, ανθυγιεινές θέσεις εργασίας σε βάρος όλων των υφιστάμενων θέσεων και  αναγκαστική εγκατάλειψη της περιοχής;

 

ή βιώσιμη ανάπτυξη με νέες, μόνιμες θέσεις εργασίας μέσα από την αξιοποίηση του σπάνιου φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος της Χαλκιδικής μας;

Με πολύ λιγότερες αναπτυξιακές δυνατότητες σε σχέση με μας, 22 Δήμοι της περιοχής ¨Εβρου πήραν αποφάσεις ενάντια στα μεταλλεία χρυσού.

 

Η επιλογή είναι δική σας, αλλά θα πρέπει να δώσετε λόγο στο λαό, γιατί η δική σας επιλογή θα καθορίσει τη συνέχεια ή τη διακοπή της ζωής σε αυτό τον τόσο ευλογημένο τόπο. Γιατί το μέλλον δεν είναι δικό σας, δεν σας ανήκει. Ανήκει στα παιδιά, και τα εγγόνια σας τα οποία λείπουν από την αίθουσα αυτή και δεν μπορούν να μιλήσουν.-

 

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

1.      Εφημερίδα CAPITAL, Τετάρτη, 25 Σεπτεμβρίου 2013

2.      http://www.europa.eu/legislation_summaries/environment/sustainable_development/index_el.htm

http://www.wise-uranium.org/mdaf.html