Συγγραφέας διηγημάτων, αστυνομικών μυθιστορημάτων και σεναρίων, δημοσιογράφος, μεταφραστής και πολιτικός αναλυτής. Ο Λεονάρδο Παδούρα, ένας από τους σημαντικότερους ανθρώπους των γραμμάτων στη σύγχρονη Κούβα βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, για το 5ο Φεστιβάλ Ιβηροαμερικανικής Λογοτεχνίας. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του μίλησε στο 1againstracism.gr για την αντιμετώπιση της μισαλλοδοξίας, εξηγώντας πώς, στο επόμενο μυθιστόρημά του, η πλοκή εκτυλίσσεται σε συνθήκες ύψιστης ανοχής απέναντι στο διαφορετικό!
Από πού πηγάζει ο ρατσισμός και γιατί τον βλέπουμε να ενισχύεται κατά καιρούς σε διάφορες κοινωνίες;
Πιστεύω πως ο κόσμος δεν είναι ακόμα έτοιμος να δεχθεί τη διαφορετικότητα. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο επίπεδο της φυλής, αλλά και στο επίπεδο των πολιτισμών, των θρησκευτικών προτιμήσεων ή των πολιτιστικών επιλογών. Ενώ, αντίθετα, θα έπρεπε να δεχτούμε ότι, παρ’ όλες τις διαφορές μας, έχουμε την ίδια ανθρώπινη υπόσταση, ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός μας, τη θρησκεία ή την κουλτούρας μας.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει εκδηλώσεις ρατσισμού, οι οποίες συχνά έχουν οικονομικά αίτια, και ιδιαίτερα αυτή την εποχή, με τη μεγάλη οικονομική κρίση στην Ευρώπη. Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι, πάντοτε, για τα κακώς κείμενα της κοινωνίας κατηγορείται ο νεοφερμένος ή ο διαφορετικός. Για παράδειγμα, στην Ισπανία πάνε κάποια χρόνια που τους Νοτιαμερικανούς τους αποκαλούσαν υποτιμητικά «Sudacas»(1), επειδή ήταν άνθρωποι που έψαχναν στην Ισπανία μια καλύτερη πορεία, την οποία δεν μπορούσαν να έχουν στις πατρίδες τους. Τώρα όμως, πολλοί Ισπανοί καταλήγουν στη Λατινική Αμερική εξαιτίας της κρίσης, στις χώρες των «Sudacas», ψάχνοντας ευκαιρίες για εργασία και ζωή. Αυτό σημαίνει ότι η διαλεκτική των κοινωνιών συχνά μπορεί να μας εκπλήξει, κι εκείνοι που θεωρούν ότι είναι ανώτεροι, κάποια στιγμή να καταλάβουν πως τελικά δεν είναι τόσο ανώτεροι. Πιστεύω πως, εάν η ανθρωπότητα έβλεπε τον καθένα από μας σαν μία ξεχωριστή οντότητα, και τις κοινωνίες σαν ένα κόσμο αλληλοσυνδεδεμένο, θα ήμασταν πιο γενναιόδωροι με τους άλλους. Αυτός θα ήταν, δηλαδή, ένας τρόπος να γίνει ο κόσμος καλύτερος απ’ ό,τι σήμερα.
Σε πρακτικό επίπεδο, τι μπορούμε να κάνουμε για να καταπολεμήσουμε το ρατσισμό;
Η καταπολέμηση του ρατσισμού σχετίζεται άμεσα με την εκπαίδευση, με τη δυνατότητα όλων των ανθρώπων να απολαμβάνουν το δικαιώμα στην παιδεία, κι έτσι να έχουν μεγάλυτερες πιθανότητες προσωπικής και κοινωνικής εξέλιξης σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου κι αν βρίσκονται. Πιστεύω πως κανείς δεν φεύγει από την χώρα του απλώς επειδή προτίμησε να ζήσει σε μια άλλη χώρα, χωρίς κάποια βαθύτερη αιτία. Οι άνθρωποι μετακινούνται λόγω ανάγκης, σε πολλές περιπτώσεις οικονομικής, αλλά και άλλου είδους – θρησκευτικής ανάγκης για παράδειγμα, κάτι το οποίο μου φαίνεται πραγματικά τρομερό. Η εκπαίδευση, που δίνει τη δυνατότητα ένταξης αυτών των ανθρώπων στις κοινωνίες όπου φτάνουν και αποτελούν φυλετική μειονότητα θα ήταν ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος καταπομέλησης του ρατσισμού.
Εγώ για παράδειγμα, πριν από μερικά χρόνια, βλέποντας το μουντιάλ, συνειδητοποίησα προς μεγάλη μου χαρά ότι η πλειοψηφία των Γάλλων παικτών ήταν αφρικανικής καταγωγής με γαλλική υπηκοότητα. Και μου έδωσε μεγάλη χαρά να βλέπω ότι χάριζαν τη νίκη στην Γαλλία οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι οι οποίοι κανονικά είναι θύματα ρατσισμού στην χώρα στην οποία φτάνουν. Παρ’ όλα αυτά, τη συγκεκριμένη στιγμή εν μέσω μιας συκεκριμένης κατάστασης, χειροκροτούνταν και θεωρούνταν ήρωες.
Ποιος είναι ο ρόλος των συγγραφέων, όπως εσείς, στην καταπολέμηση του ρατσισμού;
Ο συγγραφέας και γενικά ο καλλιτέχνης, έχει τη δυνατότητα ευρείας απήχησης και το γεγονός αυτό θα πρέπει να το εκμεταλλεύεται συνεχώς. Στη δική μου περίπτωση, όταν γράφω για Κουβανούς, αναφέρομαι στο χρώμα του δέρματός τους μόνο εάν αυτό είναι απολύτως απαραίτητο για τη δραματουργική εξέλιξη της ιστορίας. Για ’μένα, είμαστε όλοι Κουβανοί, ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός μας. Και σου μιλάω για μία χώρα που κατάφερε να εξαφανίσει από τους νομούς της τις φυλετικές διακρίσεις, αλλά δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τον ρατσισμό.
Στην Κούβα, ανεξάρτητα από τους νόμους που υπάρχουν εδώ και 50 χρόνια κι απαγορεύουν τις φυλετικές διακρίσεις ακόμα παρατηρούνται εκδηλώσεις ρατσισμού. Στην κοινωνία, οι μαύροι συχνά έχουν λιγότερες ευκαιρίες από τους λευκούς, για λόγους ιστορικούς, που κατά βάση σχετίζονται με τις οικονομικές ευκαιρίες που είχαν οι μαύροι κατά τη διάρκεια των περασμένων δεκαετιών, ακόμα και αιώνων. Ο συγγραφέας, όμως, πρέπει να επιμένει, παρόλη αυτή την τρομερή πραγματικότητα που λέγεται ρατσισμός, όχι μόνο με όσα γράφει, αλλά και με την γενικότερη στάση του.
Στο τελευταίο μου μυθιστόρημα, που θα δημοσιευθεί στην Ισπανία το Σεπτέμβριο, ασχολούμαι με την ιστορία δύο ανθρώπων εβραϊκής καταγωγής, ενός Εβραίου Σεφαραδίτη στο Άμστερνταμ του 17ου αιώνα, της εποχής του Ρέμπραντ, κι ενός Εβραίου που μόλις γεννιέται φτάνει στην Κούβα, λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επέλεξα να καλύψω αυτές τις δύο στιγμές, γιατί το Άμστερνταμ και η Κούβα υπήρξαν δύο κοινωνίες στις οποίες οι Εβραίοι έτυχαν μεγάλης ελευθερίας και ανοχής, στις οποίες είχαν επίσης την δυνατότητα να ενταχθούν και να εξελιχθούν. Και πιστεύω πως αυτό που συνέβει στο Άμστερνταμ του 17ου αιώνα ή στην Κούβα του ‘40 και του ‘50 είναι κατά κάποιο τρόπο ένα παράδειγμα της δυνατότητας συμβίωσης σε συνθήκες ύψιστης ανοχής.
(1). Σύντμηση του «sudamericano», που σημαίνει Νοτιο-αμερικανός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου